"De CRA-arts, wie of wat is dat eigenlijk?", vraagt mijn vrouw, "en waarvoor staat die afkorting en is dat een specifieke arts voor die woonzorgcentra waar media nu vol van staan, en toen mijn grootmoeder in dat rust- en verzorgingstehuis verbleef heb ik daar nooit over gehoord, en ..."

"Een vraag tegelijk", zeg ik op een toon die blijkbaar niet empathisch overkomt.

"Ge kunt toch gewoon zeggen wie dat is en wat die afkorting betekent, da' s toch niet zo moeilijk!"

"Heb je zelf een idee waarvoor die letters zouden kunnen staan?", vraag ik iets te plagerig onderwijsdidactisch...

"Oh, nee, alsjeblief, geen socratische bevraging, ik zoek het zelf wel op", en ze neemt ostentatief haar Fairphone.

"Sorry", haast ik mij, "'Coördinerend Raadgevend Arts', dus eigenlijk moet je spreken over de CRA en niet over de CRA-arts want die A is het initiaal voor arts, en sorry nogmaals."

"Ik hoef ook niet zo gepikeerd te reageren", lacht ze terug, "'t is coronaopwelling... Ik kan me al voorstellen hoe mijn grootmoeder zou gereageerd hebben als iemand zich zou voorgesteld hebben als CRA. Heb ik u gecontacteerd, misschien? En gij loopt hier zo maar mijn kamer binnen. Ze vond het afschuwelijk dat zorgverleners of anderen zomaar haar kamer binnenstormden."

"Dat zal een CRA toen niet gedaan hebben, want die ziet geen patiënten. Hij of zij is een overkoepelende verbindingsfiguur tussen directie, zorgpersoneel en de huisartsen die hun eigen patiënten hebben in het woonzorgcentrum. Geen gemakkelijke functie als je soms te maken hebt met vijftig tot meer dan honderd huisartsen in sommige wzc's. Nu, in deze coronaperiode behandelen ze soms wel de patiënten van collega's die niet meer durven of mogen komen in de woonzorgcentra'."

Bart Van De Velde is huisarts in een multidisciplinaire groepspraktijk in Ledeberg en CRA. Hij herinnert zich meteen de moeilijke beslissingssituatie bij de ouders van de tweelingzussen als ik hem contacteer - met de goedkeuring van de dochter. Hoe kan je de overlevingskansen voldoende inschatten, met welk protocol, met welke criteria kan je rekening houden op het veld?

"Hun huisarts was op vakantie, de CRA van Ter Rive mocht om gezondheidsredenen niet meer komen. Moeder en vader samenhouden was onmogelijk geworden, zowel voor henzelf als voor de zorgverleners. Hun comfortdossier vermeldde voor beiden dat opname aangewezen bleef indien zinvol. Concrete inschatting dat de kans zeer groot was dat ze nog betekenisvol terug konden komen naar Ter Rive, hun nieuwe thuis."

Niet meer welkom op IZ? Bart stelde de dochters gerust dat dit een verkeerde interpretatie was van de geriatrische richtlijn

Bart overlegde met de spoedopname van AZ Jan Palfijn. Ze zouden hem als Covid-patiënt binnen laten komen en meteen testen. Zowel opname op de geriatrische afdeling als op IZ kon indien nodig, er was geen plaatsprobleem. De dochters hadden via media vernomen dat oudere patiënten, zeker vanuit een wzc, niet echt welkom meer waren op IZ, en dat ze bij plaatsgebruik moesten ruimen voor jongere patiënten.

Bart had hen gerustgesteld dat dit een verkeerde interpretatie was van de geriatrische richtlijn. Hij had en heeft regelmatig contact met prof. Nele Van Den Noortgate van het UZ Gent, waarmee wzc Ter Rive functionele bindingen heeft. Hij vindt het belangrijk en is blij om specifieke situaties en problemen met haar te kunnen delen en beroep te kunnen doen op haar expertise.

Nele schreef mee aan de richtlijn met de flowchart 'Beslissing opname bij mogelijk COVID-pos wzc-bewoner'. Zij heeft ook goede connecties met CRAGT, een werkgroep van de Huisartsen Vereniging Gent. CRAGT is een acroniem en verenigt de verschillende CRA's die actief zijn in de regio van Gent en omliggende gebieden. Zij zetten zich in voor een uniform onderbouwd beleid dat rekening houdt met de concrete situatie op het wzc-veld.

Bart is blij te horen dat het beter gaat met de vader en dat de moeder ook standhoudt. Ondertussen zijn er al meer dan 20 overlijdens waarvan twee andere koppels die er verbleven. Toen 'Ter Rive' voor de eerste keer in plaatselijke media kwam waren het er tien. De frustratie was groot in het begin. Geen materiaal, geen testen, huisartsen en erkende mantelzorgers die binnen en buiten liepen zonder bescherming. Elke dag nieuwe richtlijnen vanuit de overheid. Personeel dat ziek uitviel zonder mogelijkheid van vervanging. Angsten, schuldgevoelens, ... Achteraf beschouwt hij de eerste miskende Covid-overledene als zijn patiënt, op 23 maart. Een palliatieve sedatie, in de gegeven omstandigheden waardig verlopen maar zonder enige bescherming of testing.

De frustratie heeft nu plaats gemaakt voor een mechanisme van solidariteit dat tot een betere coördinatie leidt

Maar Bart is hoopvol. De frustratie heeft nu plaats gemaakt voor een mechanisme van solidariteit dat tot een betere coördinatie leidt. Cohortering werkt en is mogelijk, zelfs met de nodige improvisatie. "Er is een positieve dynamiek ontstaan door de waardering en steun die iedereen elkaar probeert te geven. Van poetshulp tot directie. Er kwamen vijf topstagairs van het laatste jaar geneeskunde die hun gemiste huisartsstage konden en verzekeringstechnisch mochten vervangen door werkzaamheden bij ons. Met dank aan decaan Piet Hoebeke en stageverantwoordelijke An De Sutter."

"Deze crisis geeft opportuniteiten om samen te leren, ook voor de toekomst van de werking van een wzc, de functie van de CRA, enz.", vervolgt Bart. "Laat ons hopen dat de mensen die nu gestorven zijn misschien in de loop van het jaar ook waren overleden. Dat zou wat statistische troost geven. De onnodige overlijdens en de onmogelijkheid tot gezamenlijk waardig afscheid nemen zullen echter veel verwerkingstijd vragen."

Welke impact heeft de coronacrisis op zijn privéleven? Mag ik daar iets over schrijven?

Vanaf het begin heeft hij met zijn vrouw overlegd. Een nieuw samengesteld gezin met vier studerende kinderen tussen 17 en 21 jaar vraagt respect voor elkaar en eensgezindheid. Vooral bij het hanteren van het begrip 'essentiële verplaatsingen' zijn de meningen vaak verdeeld.

Onderling nemen ze geen extra fysieke maatregelen. Nee, hij moet niet in een caravan gaan slapen zoals sommige collega's, maar extra knuffelen is er ook niet bij. En, ja, het geduld is soms zoek als het over pietluttige discussies gaat. "Zoals de betekenis van een CRA?", vraag ik hem en ik vertel het verhaal over onze thuissituatie. Hij lacht. "Als het bij ons dreigt te escaleren is er de hond, een wandelingetje kan helend werken. Of een foto als bewijsmateriaal dat ik mij wel degelijk heb beschermd!"

CRA Bart Van De Velde., Piet Hoebeke
CRA Bart Van De Velde. © Piet Hoebeke
"De CRA-arts, wie of wat is dat eigenlijk?", vraagt mijn vrouw, "en waarvoor staat die afkorting en is dat een specifieke arts voor die woonzorgcentra waar media nu vol van staan, en toen mijn grootmoeder in dat rust- en verzorgingstehuis verbleef heb ik daar nooit over gehoord, en ..." "Een vraag tegelijk", zeg ik op een toon die blijkbaar niet empathisch overkomt."Ge kunt toch gewoon zeggen wie dat is en wat die afkorting betekent, da' s toch niet zo moeilijk!""Heb je zelf een idee waarvoor die letters zouden kunnen staan?", vraag ik iets te plagerig onderwijsdidactisch..."Oh, nee, alsjeblief, geen socratische bevraging, ik zoek het zelf wel op", en ze neemt ostentatief haar Fairphone."Sorry", haast ik mij, "'Coördinerend Raadgevend Arts', dus eigenlijk moet je spreken over de CRA en niet over de CRA-arts want die A is het initiaal voor arts, en sorry nogmaals.""Ik hoef ook niet zo gepikeerd te reageren", lacht ze terug, "'t is coronaopwelling... Ik kan me al voorstellen hoe mijn grootmoeder zou gereageerd hebben als iemand zich zou voorgesteld hebben als CRA. Heb ik u gecontacteerd, misschien? En gij loopt hier zo maar mijn kamer binnen. Ze vond het afschuwelijk dat zorgverleners of anderen zomaar haar kamer binnenstormden.""Dat zal een CRA toen niet gedaan hebben, want die ziet geen patiënten. Hij of zij is een overkoepelende verbindingsfiguur tussen directie, zorgpersoneel en de huisartsen die hun eigen patiënten hebben in het woonzorgcentrum. Geen gemakkelijke functie als je soms te maken hebt met vijftig tot meer dan honderd huisartsen in sommige wzc's. Nu, in deze coronaperiode behandelen ze soms wel de patiënten van collega's die niet meer durven of mogen komen in de woonzorgcentra'."Bart Van De Velde is huisarts in een multidisciplinaire groepspraktijk in Ledeberg en CRA. Hij herinnert zich meteen de moeilijke beslissingssituatie bij de ouders van de tweelingzussen als ik hem contacteer - met de goedkeuring van de dochter. Hoe kan je de overlevingskansen voldoende inschatten, met welk protocol, met welke criteria kan je rekening houden op het veld? "Hun huisarts was op vakantie, de CRA van Ter Rive mocht om gezondheidsredenen niet meer komen. Moeder en vader samenhouden was onmogelijk geworden, zowel voor henzelf als voor de zorgverleners. Hun comfortdossier vermeldde voor beiden dat opname aangewezen bleef indien zinvol. Concrete inschatting dat de kans zeer groot was dat ze nog betekenisvol terug konden komen naar Ter Rive, hun nieuwe thuis."Bart overlegde met de spoedopname van AZ Jan Palfijn. Ze zouden hem als Covid-patiënt binnen laten komen en meteen testen. Zowel opname op de geriatrische afdeling als op IZ kon indien nodig, er was geen plaatsprobleem. De dochters hadden via media vernomen dat oudere patiënten, zeker vanuit een wzc, niet echt welkom meer waren op IZ, en dat ze bij plaatsgebruik moesten ruimen voor jongere patiënten. Bart had hen gerustgesteld dat dit een verkeerde interpretatie was van de geriatrische richtlijn. Hij had en heeft regelmatig contact met prof. Nele Van Den Noortgate van het UZ Gent, waarmee wzc Ter Rive functionele bindingen heeft. Hij vindt het belangrijk en is blij om specifieke situaties en problemen met haar te kunnen delen en beroep te kunnen doen op haar expertise.Nele schreef mee aan de richtlijn met de flowchart 'Beslissing opname bij mogelijk COVID-pos wzc-bewoner'. Zij heeft ook goede connecties met CRAGT, een werkgroep van de Huisartsen Vereniging Gent. CRAGT is een acroniem en verenigt de verschillende CRA's die actief zijn in de regio van Gent en omliggende gebieden. Zij zetten zich in voor een uniform onderbouwd beleid dat rekening houdt met de concrete situatie op het wzc-veld.Bart is blij te horen dat het beter gaat met de vader en dat de moeder ook standhoudt. Ondertussen zijn er al meer dan 20 overlijdens waarvan twee andere koppels die er verbleven. Toen 'Ter Rive' voor de eerste keer in plaatselijke media kwam waren het er tien. De frustratie was groot in het begin. Geen materiaal, geen testen, huisartsen en erkende mantelzorgers die binnen en buiten liepen zonder bescherming. Elke dag nieuwe richtlijnen vanuit de overheid. Personeel dat ziek uitviel zonder mogelijkheid van vervanging. Angsten, schuldgevoelens, ... Achteraf beschouwt hij de eerste miskende Covid-overledene als zijn patiënt, op 23 maart. Een palliatieve sedatie, in de gegeven omstandigheden waardig verlopen maar zonder enige bescherming of testing. Maar Bart is hoopvol. De frustratie heeft nu plaats gemaakt voor een mechanisme van solidariteit dat tot een betere coördinatie leidt. Cohortering werkt en is mogelijk, zelfs met de nodige improvisatie. "Er is een positieve dynamiek ontstaan door de waardering en steun die iedereen elkaar probeert te geven. Van poetshulp tot directie. Er kwamen vijf topstagairs van het laatste jaar geneeskunde die hun gemiste huisartsstage konden en verzekeringstechnisch mochten vervangen door werkzaamheden bij ons. Met dank aan decaan Piet Hoebeke en stageverantwoordelijke An De Sutter." "Deze crisis geeft opportuniteiten om samen te leren, ook voor de toekomst van de werking van een wzc, de functie van de CRA, enz.", vervolgt Bart. "Laat ons hopen dat de mensen die nu gestorven zijn misschien in de loop van het jaar ook waren overleden. Dat zou wat statistische troost geven. De onnodige overlijdens en de onmogelijkheid tot gezamenlijk waardig afscheid nemen zullen echter veel verwerkingstijd vragen."Welke impact heeft de coronacrisis op zijn privéleven? Mag ik daar iets over schrijven? Vanaf het begin heeft hij met zijn vrouw overlegd. Een nieuw samengesteld gezin met vier studerende kinderen tussen 17 en 21 jaar vraagt respect voor elkaar en eensgezindheid. Vooral bij het hanteren van het begrip 'essentiële verplaatsingen' zijn de meningen vaak verdeeld. Onderling nemen ze geen extra fysieke maatregelen. Nee, hij moet niet in een caravan gaan slapen zoals sommige collega's, maar extra knuffelen is er ook niet bij. En, ja, het geduld is soms zoek als het over pietluttige discussies gaat. "Zoals de betekenis van een CRA?", vraag ik hem en ik vertel het verhaal over onze thuissituatie. Hij lacht. "Als het bij ons dreigt te escaleren is er de hond, een wandelingetje kan helend werken. Of een foto als bewijsmateriaal dat ik mij wel degelijk heb beschermd!"