FIFA en de WHO lanceerden samen een campagne rond de gevaren ervan, met name over het ernstig nemen van hersenschuddingen. Eerder werd er al een Pano-reportage (19 maart 2024) over deze topic gedraaid. Moeten we ons nu kopzorgen maken over voetballen, maar ook over andere contactsporten zoals rugby en American football?

Een Schotse studie van Russell en collega's (J Neurol Neurosurg Psychiatry, 2022) bij voormalige rugbyspelers bekeek het risico om een neurodegeneratieve (ND) ziekte op te lopen na de sportcarrière. Deze studie biedt meer inzicht in de associatie tussen contactsporten en ND ziektes. De bekendste daarvan zijn de ziekte van Parkinson, dementie, ziekte van Alzheimer, non-Alzheimer dementie, en de motorische neuronenziektes (MND), waarvan familiale amyotrofische lateraal sclerose (ALS) veruit het frequentst voorkomt.

Sports-related-traumatic brain injury (SR-TBI) is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van ND ziektes. Er wordt geschat dat 3-15% van de gevallen van dementie bij de algemene bevolking optreden na zo'n hersentrauma in het verleden (Stewart, Br Med J, 2021).

De link tussen TBI en ND ziektes wordt al lang gelegd: het bekende 'punch drunk syndrome' (Boxer's dementia) bij boksers. De pathologie staat ook bekend als 'dementia pugilistica'. De laatste 20 jaar werd er ook onderzoek gedaan bij niet-boksers, met name bij voetbal-, rugby- en American football-spelers. Door autopsierapporten werd aan het licht gebracht dat bij de sporters uit het American football, rugby en voetbal er chronic traumatic encephalopathy-neuropathologic changes (CTE-NC) optreden.

Professionele voetbalspelers hebben 3,5 maal meer neurodegeneratieve ziektes dan de algemene bevolking.

In de retrospectieve cohortstudie van Russell en collega's bij 654 mannelijke Schotse rugbyspelers werden neurodegeneratieve ziektes 2,5 keer meer aangetoond. Hoofdtrauma zou 1,3 tot 1,7 maal meer geassocieerd zijn met MND.

Studies in Italië en Schotland tonen bij professionele voetbalspelers een verhoogd risico op ALS aan. Bij American football-spelers werd dit ook vastgesteld. (Chen et al., Acta Neurol Scand, 2022). Studies tonen aan dat SR-TBI's 10 tot 13 maal frequenter plaatsvinden tijdens competitie dan bij trainingen (Theadom et al., Neuroepidemiology, 2020).

Professionele voetbalspelers hebben 3,5 maal meer neurodegeneratieve ziektes dan de algemene bevolking. Dit gaat van een tweevoudig verhoogd risico op de ziekte van Parkinson tot een vijfvoudig hoger risico op de ziekte van Alzheimer.

Bij voetbal- en American football-spelers suggereren de gegevens bovendien dat er een cumulatief effect is. Hoe langer de duur van de professionele carrière en hoe langer op een positie op het veld met meer impact op het hoofd, hoe frequenter er ND ziektes optreden.

Deze resultaten werden echter alleen beschreven bij professionele spelers (niet bij amateurs), en enkel bij een beperkt aantal sportdisciplines (onder andere voetbal)(Mackay et al., N Engl J Med, 2019).

De vele studies slaagden er evenwel niet in om een causaal verband aan te tonen (Ramsay et al., Cereus, 2023). Daartoe zijn er meer prospectieve studies noodzakelijk zonder recall bias.

Maatregelen dienen getroffen te worden om nadelige effecten op de hersenen te voorkomen of in te perken (Stewart, 2021). Soccer USA beveelt in een richtlijn aan om niet te koppen onder de leeftijd van 10 jaar, en te beperken tussen 11 en 12 jaar (Peek et al., Sports Medicine, 2023). Tijdens de trainingen bij volwassenen het koppen beperken lijkt ook onvermijdelijk.

FIFA en de WHO lanceerden samen een campagne rond de gevaren ervan, met name over het ernstig nemen van hersenschuddingen. Eerder werd er al een Pano-reportage (19 maart 2024) over deze topic gedraaid. Moeten we ons nu kopzorgen maken over voetballen, maar ook over andere contactsporten zoals rugby en American football?Een Schotse studie van Russell en collega's (J Neurol Neurosurg Psychiatry, 2022) bij voormalige rugbyspelers bekeek het risico om een neurodegeneratieve (ND) ziekte op te lopen na de sportcarrière. Deze studie biedt meer inzicht in de associatie tussen contactsporten en ND ziektes. De bekendste daarvan zijn de ziekte van Parkinson, dementie, ziekte van Alzheimer, non-Alzheimer dementie, en de motorische neuronenziektes (MND), waarvan familiale amyotrofische lateraal sclerose (ALS) veruit het frequentst voorkomt.Sports-related-traumatic brain injury (SR-TBI) is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van ND ziektes. Er wordt geschat dat 3-15% van de gevallen van dementie bij de algemene bevolking optreden na zo'n hersentrauma in het verleden (Stewart, Br Med J, 2021). De link tussen TBI en ND ziektes wordt al lang gelegd: het bekende 'punch drunk syndrome' (Boxer's dementia) bij boksers. De pathologie staat ook bekend als 'dementia pugilistica'. De laatste 20 jaar werd er ook onderzoek gedaan bij niet-boksers, met name bij voetbal-, rugby- en American football-spelers. Door autopsierapporten werd aan het licht gebracht dat bij de sporters uit het American football, rugby en voetbal er chronic traumatic encephalopathy-neuropathologic changes (CTE-NC) optreden.In de retrospectieve cohortstudie van Russell en collega's bij 654 mannelijke Schotse rugbyspelers werden neurodegeneratieve ziektes 2,5 keer meer aangetoond. Hoofdtrauma zou 1,3 tot 1,7 maal meer geassocieerd zijn met MND. Studies in Italië en Schotland tonen bij professionele voetbalspelers een verhoogd risico op ALS aan. Bij American football-spelers werd dit ook vastgesteld. (Chen et al., Acta Neurol Scand, 2022). Studies tonen aan dat SR-TBI's 10 tot 13 maal frequenter plaatsvinden tijdens competitie dan bij trainingen (Theadom et al., Neuroepidemiology, 2020).Professionele voetbalspelers hebben 3,5 maal meer neurodegeneratieve ziektes dan de algemene bevolking. Dit gaat van een tweevoudig verhoogd risico op de ziekte van Parkinson tot een vijfvoudig hoger risico op de ziekte van Alzheimer.Bij voetbal- en American football-spelers suggereren de gegevens bovendien dat er een cumulatief effect is. Hoe langer de duur van de professionele carrière en hoe langer op een positie op het veld met meer impact op het hoofd, hoe frequenter er ND ziektes optreden. Deze resultaten werden echter alleen beschreven bij professionele spelers (niet bij amateurs), en enkel bij een beperkt aantal sportdisciplines (onder andere voetbal)(Mackay et al., N Engl J Med, 2019). De vele studies slaagden er evenwel niet in om een causaal verband aan te tonen (Ramsay et al., Cereus, 2023). Daartoe zijn er meer prospectieve studies noodzakelijk zonder recall bias.Maatregelen dienen getroffen te worden om nadelige effecten op de hersenen te voorkomen of in te perken (Stewart, 2021). Soccer USA beveelt in een richtlijn aan om niet te koppen onder de leeftijd van 10 jaar, en te beperken tussen 11 en 12 jaar (Peek et al., Sports Medicine, 2023). Tijdens de trainingen bij volwassenen het koppen beperken lijkt ook onvermijdelijk.