...

Elektronisch geneesmiddelen voorschrijven biedt tal van mogelijke voordelen. Het kan fouten helpen voorkomen en rationeel voorschrijven helpen stimuleren. Het kan de efficiëntie vergroten en maakt fraude moeilijker. Snelheid, betrouwbaarheid, de mogelijkheid om gegevens te analyseren,... het zijn allemaal mogelijke voordelen. Blijft de privacy steeds gegarandeerd? Kunnen technische problemen niet roet in het eten strooien? Wat als de eHealth-diensten weer eens een dag uitvallen?De mogelijke voor- en nadelen van het e-voorschrift hangen volledig af van de manier waarop het in praktijk wordt gebracht. Het kan mislopen, daar zijn wel degelijk voorbeelden van. En wat patiënten erover denken, dat is blijkbaar amper onderzocht. Met dit alles voor ogen, organiseerden Laura Suykerbuyk en andere onderzoekers van het Departement Farmaceutische Wetenschappen en de afdeling Huisartsgeneeskunde van de Universiteit Antwerpen (waaronder Hans De Loof en Hilde Bastiaens) een online enquête over het e-geneesmiddelenvoorschrift in België. Een aantal patiëntenverenigingen werd aangeschreven. Om een voldoende deelname van ouderen te verzekeren, lieten ze ook een aantal enquêtes mondeling afnemen. In totaal kwamen er 273 antwoorden binnen.De meesten mensen (81%) zeggen het elektronisch voorschrift wel te kennen. Maar 34% vertelde dat hun arts nog niet elektronisch voorschreef. Dat kan moeilijk kloppen, stippen de onderzoekers aan, want 80% van de huisartsen gebruikt al Recip-e. Voor alle duidelijkheid: de enquête werd afgenomen in april en mei van 2018. Patiënten kennen blijkbaar niet altijd zo goed het verschil tussen een papieren geneesmiddelenvoorschrift en het papieren bewijs van een e-voorschrift.De bedoeling is dat het papier op termijn zou verdwijnen. Zoals we al in ons coverartikel vertelden, bestaat daar toch voorbehoud tegen. De helft van de ondervraagden (51%) krijgt toch liever een voorschrift op papier. Het biedt hen meer zekerheid, en het herinnert hen eraan dat ze nog een middel moeten afhalen. Je kunt natuurlijk met de personal health viewer zien welke medicatievoorschriften nog openstaan. Maar die mogelijkheid was op het moment van de afname van de enquête maar bij 15% van de bevraagden bekend. Tien procent vindt ook niet dat je om je voorschriften te zien, je een computer zou moeten gebruiken - zij hadden geen computer of konden er niet mee werken. Een derde vindt dat je je elektronische voorschriften op je mobieltje moet kunnen raadplegen - maar deze toepassing is er in België nog niet. Jongeren zien wel voordelen in een papierloos voorschrift. Je kunt een (herhalings)voorschrift aan je dokter vragen zonder bij hem te moeten langsgaan. Het zou het ook makkelijker maken om medicatie op voorschrift via het internet te bestellen. Jongeren zijn er vaker voorstander van dat dat zou moeten kunnen.Hoe zal het afhalen van je medicatie met een papierloos voorschrift tewerk gaan? Dat is op dit moment nog niet heel erg duidelijk. De onderzoekers wijzen erop dat 63% van de ondervraagden aangeeft wel eens medicatie bij de apotheker op te halen voor anderen - de partner. Maar hoe moet dat met een papierloos voorschrift? Hoe kan de apotheker weten dat hij op een verzoek om een geneesmiddel af te halen voor iemand anders kan ingaan? Stel dat iemand dat geregeld doet voor een partner - maar dan plots komt er een kink in de kabel en staat het koppel op het punt te scheiden. Als de apotheker dat dan niet weet, kan hij een grove inbreuk maken op privacy van de partner. In Nederland bijvoorbeeld heeft men om dit soort situaties te vermijden een heel systeem uitgewerkt, maar dat zorgt weer voor extra bureaucratie.De kennis van het elektronisch voorschrift bij de bevolking kan in ieder geval nog een stuk beter, zoals boven al bleek. Mensen denken bijvoorbeeld vaak dat een elektronisch voorschrift sneller vervalt dan een gewoon voorschrift. Dat is niet juist maar op een bewijs van voorschrift staat de vervaldatum duidelijk vermeld en op een gewoon voorschrift niet. Doordat mensen niet weten hoe ze hun geneesmiddelenvoorschriften elektronisch kunnen raadplegen, vrezen ze dat ze geen overzicht zullen kunnen houden over hun voorschriften en de controle te verliezen. Sommigen denken dat het elektronisch voorschrift hun privacy te grabbel gooit. Het is niet de overtuiging van een meerderheid, maar een belangrijke minderheid is voor dit soort dingen bevreesd. Dat kan het vertrouwen in het systeem ondermijnen.De onderzoekers bevelen dan ook aan dat de overheid de mensen beter informeert over het elektronische voorschrift. Dat kan via de zorgverleners (al zijn die zelf niet altijd zo goed op de hoogte, merken de onderzoekers op). Voor men verder gaat zou de overheid de precieze voor- en de nadelen van het systeem voor de gebruiker nog eens in de balans moeten werpen, en laten bekijken door onafhankelijke deskundigen. Digitalisatie biedt heel wat oplossingen en opent perspectieven. Maar dan moet je wel een goede inschatting maken van de gevolgen op het terrein.