Het was weer even een onderwerp van gesprek op Twitter. "Huisarts zijn is een 9-to-5-job geworden", schreef iemand toen iemand anders meldde dat die op een vrijdag tussen 14 en 20 uur geen huisarts meer beschikbaar vond, behalve de huisartsenwachtpost. Het lijkt mij een wat overhaaste veralgemening waarvan ik hoop dat ze geen werkelijkheid wordt.
Bij de eerstelijnszone Dender mocht ik onlangs, nadat ik er eerder een webinar had mogen geven, nu ook een inspiratiesessie over Patient Empowerment verzorgen. Toen ik vroeg welke concrete zaken de autonomie van een patiënt konden versterken of hinderen, viel het woord... 'bereikbaarheid'.
'Bereikbaar zijn' is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Enerzijds wil je als zorgvrager snel en liefst meteen je vaste arts aan de telefoon krijgen. Anderzijds irriteert het patiënten dat een gesprek tijdens de consultatie doorlopend wordt onderbroken voor telefonische vragen van andere zorgvragers.
Enerzijds willen patiënten in een huisartsenpraktijk snel geholpen worden, anderzijds geven velen de voorkeur aan altijd dezelfde arts van de praktijk. Het zijn maar enkele voorbeelden waarbij bereikbaarheid én vertrouwen spelen.
Want voor een patiënt is het vaak dringend, ook als het dat voor de arts helemaal niet is. Als zorgvrager wil je erop kunnen rekenen dat je medische hulp en advies krijgt als je je in nood voelt. Daarop moet je als patiënt kunnen vertrouwen.
'Bereikbaar zijn' is minder vanzelfsprekend dan het lijkt
Vertrouwen is en blijft voor mij een essentieel kenmerk van een goede patiënt-huisartsrelatie, ook belangrijk voor Patient Empowerment.
Huisartsen kennen het verhaal: doordat ze de patiënt en zijn leefomgeving- en omstandigheden beter kennen, kan er een vertrouwensrelatie ontstaan. Die kan leiden tot meer inzicht in de mogelijke oorzaken van een gezondheidsprobleem en grotere overredingskracht om eraan te verhelpen.
Dat is net wat een huisarts kan onderscheiden van een specialist. Dat vertrouwen is essentieel voor mensen op de meest kwetsbare momenten in hun bestaan, als ze ziek zijn, onzeker en bang. Als zorgvrager wil je dan geen techneut voor je hebben die binnen strikte kantooruren zo snel mogelijk hopt naar weer een volgende zieke. Wel verkies je een empathische mens die het totale verhaal van zijn patiënten doorgrondt en gewoon doet wat nodig is wanneer dat nodig is in samen-spraak met alle andere zorgpartners.
Als de zieke mens het gevoel krijgt dat zijn of haar arts niet meer de oprechte intentie heeft hem te willen helpen, dreigt de huisarts niet enkel het vertrouwen maar ook zijn meerwaarde te verliezen.
Ik ben heel benieuwd of prof. Roy Remmen (huisarts in een groepspraktijk, hij leidt de onderwijscommissie van de master huisartsgeneeskunde UAntwerpen en is gastprofessor aan UHasselt) dat aansnijdt in zijn uiteenzetting op het eerste Patient Empowerment-symposium 'Samen de stap zetten naar morgen' op 26 oktober.