Ik ben in het stadium van mijn leven gekomen dat ik tijd voor mezelf zou moeten nemen, zegt prof. Lerut, verwijzend naar de befaamde levenstijdlijn van zijn 'idool' Jack Ma (oprichter van het Chinese bedrijf Alibaba, nvdr). "Maar als je 20 professoren vindt die nog bereid zijn om les te geven en ons elk een 15-tal studenten laat begeleiden, dan zijn dat jaarlijks 300 studenten aan wie we veel praktische kennis zouden kunnen doorgeven."

Jan Lerut begon zijn opleiding algemene heelkunde aan de KUL met het voornemen om, net als zijn vader, een 'compleet' uroloog te worden. Maar zoals dat gaat, veranderen interessepunten en levens opvattingen gaandeweg. "Van mijn mentor professor Gruwez kreeg ik de raad om tijdens mijn opleiding naar het buitenland te trekken", vertelt Lerut. Zo ruilde hij Leuven in voor Düsseldorf en Brussel, een NAVO-fellowship bracht hem later naar Pittsburgh en Parijs, "de toenmalige mekka's van de leverchirurgie en -transplantatie".

"Zo kwam het dat ik op relatief korte tijd heb kunnen proeven van zeer verschillende ziekenhuis- en opleidingsculturen in vier taalgebieden, wat natuurlijk enorm verrijkend is. In die zin is mijn grote geluk geweest dat we thuis van jongs af aan werden warm gemaakt voor talen.

"Het plan was om na mijn opleiding een transplantatiecentrum in Leuven op te richten, maar bij mijn terugkeer was de tijd was hiervoor nog niet rijp", vertelt Lerut. Na vier jaar diensthoofdschap aan de universiteitskliniek Bern, keerde hij met zijn gezin terug naar België. Tot voor een paar jaar was prof. Lerut hoofd van de dienst abdominale en transplantatiechirurgie aan de UCL, en er tevens directeur van het transplantatiecentrum.

Globaal, gepersonaliseerd en participatief

We spreken prof. Lerut op een van de weinige dagen dat hij die maand in het land is. "Het is misschien wel drukker dan voor mijn emeritaat", zegt hij. Altijd wordt hij wel ergens in de wereld verwacht voor een lezing of onderwijsopdracht. Rode draad doorheen zijn carrière is wat hij de 'globale zorg voor de (chirurgische) patiënt' noemt. "Als chirurg viel het me op dat nogal wat patiënten complicaties hadden en dat artsen zich hierbij te weinig verplaatsen in de patiënt. Voor mij een teken aan de wand dat er iets schort aan de medische zorg voor patiënten", zegt Lerut.

Jan Lerut hekelt wat hij de McDonaldisatie van de 'moderne' geneeskunde noemt

De '5p-geneeskunde' draagt hij daarom hoog in het vaandel. De letters p staan voor: profylactisch, pre-emptief, precies en gepersonnaliseerd handelen, en tot slot de participatie van de patiënt. Jan Lerut legt uit: "Het is mijn overtuiging dat je als arts een globaal zicht moet hebben op je patiënt. Dat houdt in: niet alleen op zijn medische toestand, maar ook hoe je de patiënt en zijn omgeving in de behandeling kan integreren." Het goed informeren van de patiënt is volgens de lever- en transplantatiechirurg uiterst belangrijkste medicatie, nodig om de patiënt te kunnen motiveren voor zijn behandeling. Zo voerde hij zogenaamde transplantatieklassen in voor zijn patienten en hun naasten.

Dat vraagt tijd, ja, erkent Lerut. "Maar dat was mijn leven." Hij hekelt wat hij de 'McDonaldisatie' van de 'moderne' geneeskunde noemt. Kwantiteit gaat er volgens hem voor op kwaliteit."Uit onderzoek blijkt dat artsen gemiddeld twaalf procent van hun tijd bezig zijn met de patiënt. Twaalf procent! Er wordt altijd gezegd dat we meer dokters nodig hebben. Ja, maar dan wel dokters die zich écht bezighouden met hun patiënten, dan."

Immunosuppressie

Als chirurg spitste prof. Jan Lerut zich onder meer toe op het verfijnen van technieken voor levertransplantatie. Ook in zijn uitgebreid wetenschappelijk werk stond de medische verzorging van de heelkundige patiënt centraal. Het minimaal gebruik van immunosuppressiva bij levertransplantatie is daar een goed voorbeeld van. "De patiënt heeft veel minder last van bijwerkingen waardoor hij slechts in geringe mate naar andere medicatie moet grijpen, wat zijn levenskwaliteit ten goede komt en het probleem van therapietrouw sterk reduceert." Volgens Lerut zal minimaal gebruik van immunosuppressiva op termijn ook toelaten de indicaties voor levertransplantaties bij oncologische patiënten steeds meer uit te breiden. Hij denkt hierbij zelfs aan de behandeling van levermetastasen.

Ook in Jan Leruts uitgebreid wetenschappelijk werk stond de medische verzorging van de heelkundige patiënt centraal

Globale zorg voor de patiënt is ook: praten met je collega's en andere medewerkers, vervolgt Jan Lerut. 'Multidisciplinariteit' krijgt in die zin een andere invulling dan wat vandaag gangbaar is, aldus de professor. "Niet: een team van specialisten waarbij vaak niet één de patiënt kent en iedereen vanuit zijn hokje zijn zegje doet. Wel collega's die noties hebben van elkaars expertise en patiënten, én ook bereikbaar zijn voor elkaar. De zorg is te gesegmenteerd. We zijn geen tegenstanders."

Terug naar de thuissituatie

In zijn carrière heeft Lerut ook altijd een goede samenwerking nagestreefd met de huisartsen en verwijzende specialisten, zegt Jan Lerut. "De patiënt naar zijn thuisbasis terugbrengen - ook na hooggespecialiseerde geneeskunde zoals levertransplantatie - is een zeer belangrijk aspect in het globale verzorgingstraject. Vaak deinzen huisartsen ervoor terug om een chirurgische behandeling op te volgen. Schep een band van vertrouwen en informeer hen!" (haalt een infobrochure boven die hij voor huisartsen opstelde in verband met diverse heelkundige ingrepen en onderzoeken)

De aandacht voor het opleiden van collega's en andere medewerkers is inderdaad kenmerkend geweest voor Leruts voorzitterschap van tal van (inter) nationale beroepsverenigingen. Vandaag is Jan Lerut gastprofessor aan verschillende Europese universiteiten en eredirecteur van het grootste transplantatiecentrum in China. "De toekomst van de geneeskunde ligt in Azië", sluit hij af. De wereldburger in hem is duidelijk nog niet met pensioen.

De genomineerden

Dit jaar organiseert Artsenkrant/Le Journal du Médecin samen met het VBS voor het eerst de prijs 'Specialist van het Jaar'. Vorige maand vergaderde de jury over de 22 dossiers van artsen voorgedragen door de beroepsverenigingen aangesloten bij het VBS en selecteerde vijf Nederlands- en vijf Franstalige artsen. Dat op basis van een aantal welbepaalde criteria (communicatie, empathie, samenwerking, enz.).

De Nederlandstalige genomineerde artsen stellen we in vijf opeenvolgende edities aan u voor. Daarna krijgt u, lezer van Artsenkrant, het laatste woord. U kan uw stem uitbrengen op de kandidaat van uw keuze. Wie de meeste stemmen haalt, wordt 'Specialist van het Jaar'. Op 18 november reikt Vlaams minister Jo Vandeurzen de prijs uit. Bij die gelegenheid organiseren Artsenkrant en het VBS ook een symposium over ziekenhuishygiëne (zie homepage).

Sponsors van de prijs 'Specialist van het Jaar' zijn Bank Van Breda en voor de Nederlandstalige prijs het Rode Kruis Vlaanderen.

Ik ben in het stadium van mijn leven gekomen dat ik tijd voor mezelf zou moeten nemen, zegt prof. Lerut, verwijzend naar de befaamde levenstijdlijn van zijn 'idool' Jack Ma (oprichter van het Chinese bedrijf Alibaba, nvdr). "Maar als je 20 professoren vindt die nog bereid zijn om les te geven en ons elk een 15-tal studenten laat begeleiden, dan zijn dat jaarlijks 300 studenten aan wie we veel praktische kennis zouden kunnen doorgeven."Jan Lerut begon zijn opleiding algemene heelkunde aan de KUL met het voornemen om, net als zijn vader, een 'compleet' uroloog te worden. Maar zoals dat gaat, veranderen interessepunten en levens opvattingen gaandeweg. "Van mijn mentor professor Gruwez kreeg ik de raad om tijdens mijn opleiding naar het buitenland te trekken", vertelt Lerut. Zo ruilde hij Leuven in voor Düsseldorf en Brussel, een NAVO-fellowship bracht hem later naar Pittsburgh en Parijs, "de toenmalige mekka's van de leverchirurgie en -transplantatie"."Zo kwam het dat ik op relatief korte tijd heb kunnen proeven van zeer verschillende ziekenhuis- en opleidingsculturen in vier taalgebieden, wat natuurlijk enorm verrijkend is. In die zin is mijn grote geluk geweest dat we thuis van jongs af aan werden warm gemaakt voor talen."Het plan was om na mijn opleiding een transplantatiecentrum in Leuven op te richten, maar bij mijn terugkeer was de tijd was hiervoor nog niet rijp", vertelt Lerut. Na vier jaar diensthoofdschap aan de universiteitskliniek Bern, keerde hij met zijn gezin terug naar België. Tot voor een paar jaar was prof. Lerut hoofd van de dienst abdominale en transplantatiechirurgie aan de UCL, en er tevens directeur van het transplantatiecentrum.We spreken prof. Lerut op een van de weinige dagen dat hij die maand in het land is. "Het is misschien wel drukker dan voor mijn emeritaat", zegt hij. Altijd wordt hij wel ergens in de wereld verwacht voor een lezing of onderwijsopdracht. Rode draad doorheen zijn carrière is wat hij de 'globale zorg voor de (chirurgische) patiënt' noemt. "Als chirurg viel het me op dat nogal wat patiënten complicaties hadden en dat artsen zich hierbij te weinig verplaatsen in de patiënt. Voor mij een teken aan de wand dat er iets schort aan de medische zorg voor patiënten", zegt Lerut.De '5p-geneeskunde' draagt hij daarom hoog in het vaandel. De letters p staan voor: profylactisch, pre-emptief, precies en gepersonnaliseerd handelen, en tot slot de participatie van de patiënt. Jan Lerut legt uit: "Het is mijn overtuiging dat je als arts een globaal zicht moet hebben op je patiënt. Dat houdt in: niet alleen op zijn medische toestand, maar ook hoe je de patiënt en zijn omgeving in de behandeling kan integreren." Het goed informeren van de patiënt is volgens de lever- en transplantatiechirurg uiterst belangrijkste medicatie, nodig om de patiënt te kunnen motiveren voor zijn behandeling. Zo voerde hij zogenaamde transplantatieklassen in voor zijn patienten en hun naasten.Dat vraagt tijd, ja, erkent Lerut. "Maar dat was mijn leven." Hij hekelt wat hij de 'McDonaldisatie' van de 'moderne' geneeskunde noemt. Kwantiteit gaat er volgens hem voor op kwaliteit."Uit onderzoek blijkt dat artsen gemiddeld twaalf procent van hun tijd bezig zijn met de patiënt. Twaalf procent! Er wordt altijd gezegd dat we meer dokters nodig hebben. Ja, maar dan wel dokters die zich écht bezighouden met hun patiënten, dan." Als chirurg spitste prof. Jan Lerut zich onder meer toe op het verfijnen van technieken voor levertransplantatie. Ook in zijn uitgebreid wetenschappelijk werk stond de medische verzorging van de heelkundige patiënt centraal. Het minimaal gebruik van immunosuppressiva bij levertransplantatie is daar een goed voorbeeld van. "De patiënt heeft veel minder last van bijwerkingen waardoor hij slechts in geringe mate naar andere medicatie moet grijpen, wat zijn levenskwaliteit ten goede komt en het probleem van therapietrouw sterk reduceert." Volgens Lerut zal minimaal gebruik van immunosuppressiva op termijn ook toelaten de indicaties voor levertransplantaties bij oncologische patiënten steeds meer uit te breiden. Hij denkt hierbij zelfs aan de behandeling van levermetastasen.Globale zorg voor de patiënt is ook: praten met je collega's en andere medewerkers, vervolgt Jan Lerut. 'Multidisciplinariteit' krijgt in die zin een andere invulling dan wat vandaag gangbaar is, aldus de professor. "Niet: een team van specialisten waarbij vaak niet één de patiënt kent en iedereen vanuit zijn hokje zijn zegje doet. Wel collega's die noties hebben van elkaars expertise en patiënten, én ook bereikbaar zijn voor elkaar. De zorg is te gesegmenteerd. We zijn geen tegenstanders."In zijn carrière heeft Lerut ook altijd een goede samenwerking nagestreefd met de huisartsen en verwijzende specialisten, zegt Jan Lerut. "De patiënt naar zijn thuisbasis terugbrengen - ook na hooggespecialiseerde geneeskunde zoals levertransplantatie - is een zeer belangrijk aspect in het globale verzorgingstraject. Vaak deinzen huisartsen ervoor terug om een chirurgische behandeling op te volgen. Schep een band van vertrouwen en informeer hen!" (haalt een infobrochure boven die hij voor huisartsen opstelde in verband met diverse heelkundige ingrepen en onderzoeken)De aandacht voor het opleiden van collega's en andere medewerkers is inderdaad kenmerkend geweest voor Leruts voorzitterschap van tal van (inter) nationale beroepsverenigingen. Vandaag is Jan Lerut gastprofessor aan verschillende Europese universiteiten en eredirecteur van het grootste transplantatiecentrum in China. "De toekomst van de geneeskunde ligt in Azië", sluit hij af. De wereldburger in hem is duidelijk nog niet met pensioen.Sponsors van de prijs 'Specialist van het Jaar' zijn Bank Van Breda en voor de Nederlandstalige prijs het Rode Kruis Vlaanderen.