Geachte Heer Rector, Mevrouw de Vice-Rector, Decaan, Vice-Decanen, programmadirecteur, Gedelegeerd Bestuurder, collega professoren,
Beste fiere ouders & sympathisanten, en natuurlijk, Allerbeste Promovendi,
Ik kreeg de eer van onze decaan, Prof. Herijgers, om u hier vandaag live te mogen toespreken en ik neem u dan ook graag terug mee in de tijd, naar net iets meer dan een jaar geleden.
In de nacht van zaterdag 5 op 6 juni '21, werd ikzelf als patiënt opgenomen op de dienst spoedgevallen van een anoniem ziekenhuis, het is groot en hier niet zover vandaan.
Ik had die avond hevige buikpijn uitstralend naar de rug, iets wat ik sinds een tiental jaar wel eens vaker had, maar de pijn en bewegingsdrang waren nooit zo hevig als toen die avond. Het eerste vermoeden was nierstenen. Maar kort na de afname van de nachtelijke CT-abdomen met contrast ... bleek dat ik een hevige acute pancreatitis had. Een acute ontsteking van de alvleesklier.
En ja ... de kenners onder u ... en zo zijn er wel meerdere in dit publiek ... die denken nu ... ha Vanhaecht heeft een alcoholprobleem ... want ja deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik en als er op de CT, alsook later op echografie geen galstenen te zien zijn...ja dan denken wij...
De volgende ochtend komt dan ook een jonge assistente aan bed en vraagt "Meneer, en vertel eens, hoeveel eenheden drinkt u?" Ik zei 3 tot 5. U bedoelt per dag ... Neen zei ik "per week". Ze glimlachte eens ...
Ik kreeg de rest van die dag en week veel vocht via het infuus en ik moet toegeven dat Pethidine echt wel "goed spul" is.
"Meneer, en vertel eens, hoeveel eenheden drinkt u? Ik zei: 3 tot 5. U bedoelt per dag... Neen, zei ik: per week." Ze glimlachte eens...
De volgende ochtend kwam diezelfde dame weer bij me en vroeg "Meneer, en vertel nu eens, hoeveel eenheden drinkt u nu echt?" ... Ik zei 3 tot 5. U bedoelt eigenlijk per dag hè ... neen zei ik "echt per week" ... en de dag nadien kwam ze weer en vroeg ... toen kwam ook de supervisor langs en vertelde "Kris, uw verhaal en de beeldvorming kloppen niet. Ik adviseer een endoscopische echografie onder algemene narcose. En na wat discussie over voor- en nadelen beslisten we samen om dat de volgende ochtend uit te voeren.
"Kris, uw verhaal en de beeldvorming kloppen niet. Ik adviseer een endoscopische echografie onder algemene narcose."
De oorzaak van de pancreatitis werd achterhaald: microlithiasen vulden mijn galblaas, fijn steengruis, een "sterrenhemel op de echo" noemde een radioloog het. Het was dus toch niet door overmatige alcoholconsumptie en 10 dagen later onderging ik een laparoscopische cholecystectomie waarbij de vriendelijke kleine topdokter me trots vertelde dat hij het in een kwartiertje klaar had gespeeld. Een duidelijke kwaliteitsindicator.
Ik doceer reeds een tiental jaar kwaliteit en patiëntveiligheid in de gezondheidszorg. Ik tracht samen met artsen, verpleegkundigen, managers, paramedici en ondersteunend personeel, de kwaliteit stap voor stap nog hoger te brengen, zoals u dat dagelijks ook zal doen. Ik ben dan ook blij dat kwaliteitsbeleid in de toekomst vanaf de bachelor jaren gedoceerd zal worden binnen onze faculteit, om zo uw opvolgers nog beter voor te bereiden op al onze uitdagingen en de talrijke verwachtingen van patiënten en hun naasten.
De afgelopen periode leerde ik ... dankzij mijn pancreas ... opnieuw waar dit vakdomein echt over gaat. Kwaliteit van zorg. De voorbije 25 jaar hebben we heel veel aandacht geschonken aan technische kwaliteit. We ontwikkelden nieuwe technieken, procedures en protocollen. Kennis werd internationaal gedeeld.
Dankzij mijn pancreas leerde ik opnieuw waar dit vakdomein echt over gaat. Kwaliteit van zorg.
En 21 jaar geleden, in 2001, ... hoe oud was u toen ... werd in het boek Crossing the Quality Chasm, kwaliteit omschreven in 6 dimensies: de zorg moest veilig zijn, efficiënt, effectief, tijdig, ook gelijk voor iedereen ongeacht je ras, geaardheid of socio-economische status en ten zesde moest de zorg patiënt-centraal zijn. De voorbije jaren ging de aandacht vooral naar veiligheid en efficiëntie. We behaalden accreditatielabels, stelden zorgpaden op, kwaliteitsindicatoren werden publiek gerapporteerd.
Nu 21 jaar later, zien we dat de gezondheidszorg en het kwaliteitsdenken veranderd is. De wereld werd complexer, patiënten en medewerkers leggen de lat hoger ... en maar goed ook.
Samen met collega's van de International Society for Quality in Healthcare ontwikkelden we een update van het model met de 6 dimensies. Het model werd complexer.
De belangrijkste wijzigingen in dit model, die zijn drieërlei:
Ten eerste vragen we, naast aandacht voor de 6 originele dimensies, ook oprechte aandacht voor de ecologische voetafdruk van de ziekenhuizen of uw huisartsenpraktijk. Denk dus maar eens na voor u alweer een verpakking opent en of het niet duurzamer is om materialen te steriliseren en hergebruiken in plaats van continu al dat wegwerpmateriaal, bekijk maar eens de afvalberg die uw team na een operatie achterlaat. Dim de lichten en sluit de kraan, zoals u dat hopelijk ook thuis doet.
Ten tweede dient de oorspronkelijke dimensie patiënt-centraal uitgebreid te worden naar persoon-centraal waarbij we aandacht vragen voor niet alleen de patiënt en diens naasten maar ook specifieke aandacht voor de zorgverlener.
Dé uitdaging voor het management en beleid van de gezondheidszorg is ons menselijk kapitaal. Hoe houden we onze medewerkers in topconditie én gemotiveerd om hun topjob te blijven uitoefenen.
Dé uitdaging is ons menselijk kapitaal. Hoe houden we onze medewerkers in topconditie én gemotiveerd?
Onze rector, professor Sels, hier aanwezig, herinnert me hierbij altijd aan de 3 woorden die bepalen of u uw job met goesting zal blijven doen, hij zegt dan: meesterschap, autonomie & zingeving. Nu zou hij er "levenslang leren" aan toevoegen.
En dat brengt ons naadloos bij de derde aanpassing van ons kwaliteitsmodel. We dienen de persoonscentrale dimensie verder te operationaliseren in 4 basiswaarden voor goede zorg ... basiswaarden voor goede zorg.
Waardig en respectvol omgaan met elkaar wordt cruciaal in elke interactie, al is die tussen patiënt, naaste of zorgverlener of tussen zorgverleners onderling.
Daarnaast: Aandacht voor een holistisch denkkader, de volledige mens, een uniek persoon. Ik hoorde wel eens tijdens mijn opname zeggen "de pancreas belt" ... neen ik was niet "de pancreas" ... ik was Kris een toen 47-jarige man die angstig was, zich zorgen maakte om zijn gezin én het feit dat hij zijn examens niet kon afnemen, het was midden juni, maar die ook houdt van fotografie, die geniet van een goed gesprek en ontspant door samen met zijn 10-jarige zoon naar SWAT te kijken of samen met de puberdochter meezingen op Harry Styles, Billie Eilish, ABBA of Charlotte De Witte ... bij pubers kan de voorkeur nog al eens snel wisselen ... maar één ding is zeker ... ik was en ben niet gewoon de pancreas van kamer 14/2.
Nog één tip hierover, besef goed dat als je het gordijntje in de kamer sluit, dat dit het zicht wel wegneemt maar het geluid echter niet. In bed horen we dan nog steeds wat jullie allemaal over ons zeggen, of over elkaar. Denk dan ook aan waardigheid, respect en holisme.
Besef goed dat als je het gordijntje sluit, dat dit het zicht wel wegneemt maar het geluid niet. In bed horen we dan nog steeds wat jullie over ons zeggen, of over elkaar.
Een derde core value is partnerschap. Aandacht voor samen beslissen en co-productie, zoals de arts die samen met mij besliste om toch die endoscopische echografie onder algemene narcose uit te voeren. Maar ook partnerschap tussen zorgverleners. Samenwerking tussen alle disciplines zonder onnodige hiërarchie en met de psychologische veiligheid om de domme vraag te durven stellen. Dat is de toekomst.
Naast waardigheid en respect, holisme en partnerschap is er tenslotte een vierde basiswaarde: empathie met aandacht voor vriendelijkheid. Kindness is momenteel het buzz-word op de internationale kwaliteitscongressen. Vriendelijkheid tegen patiënten en hun naasten, je duidelijk voorstellen met naam en functie voor je een patiënt onderzoekt, oogcontact hebben, een welgemeende glimlach. Goede morgen zeggen tegen je collega's en uiteraard ook tegen collega's van de schoonmaak.
Dat extra iets doen voor de patiënt of voor elkaar, wat we leerden kennen als het mangomoment aan elkaar aanbieden, dat kleine extra gebaar zorgt voor warmere zorg. Hoewel we de waarde hiervan vaak onderschatten wordt dit wel één van de uitdagingen in onze online maatschappij waar alles snel moet gaan.
Ik heb alvast veel geleerd van mijn pancreatitis. Ik heb vele dingen gezien die beter konden ... maar ik heb ook het geluk gehad te mogen voelen wat goede en warme zorg is, in een groot ziekenhuis ... hier niet zover vandaan.
U heeft gekozen voor een beroep waar velen naar opkijken. De fantastische zaken die u kan betekenen voor patiënten en hun naasten. De veilige, efficiënte, effectieve, tijdige, gelijke en ecologisch duurzame zorg die u gaat bieden. Dat gaat u elke dag kunnen meemaken en mee-maken.
Ja ik dank het multidisciplinaire team waar u nu deel van gaat uitmaken.
Maar de mensen die ik vooral dankbaar ben, zijn niet de professionals die enkel hun expertise toonden en de juiste zaken deden, maar de zaken ook juist deden.
De mensen die ik vooral dankbaar ben, zijn niet de professionals die enkel hun expertise toonden en de juiste zaken deden, maar de zaken ook juist deden.
De zaken juist doen betekent dat zij deze vier basiswaarden uitstraalden.
Zij behandelden mij met de nodige waardigheid en respect, ze bekeken me niet als de pancreas op 14/2 maar als individu, ze zagen mij als partner in hun zoektocht en ze waren empathisch en vriendelijk, zoals die ene hoogleraar die elke ochtend opnieuw rond kwart over 7 met zijn koffietje in de hand langs kwam en vroeg "en hoe ist?", het directielid dat dagelijks vroeg "tell me your story", de dame van de schoonmaak die even haar story of the day vertelde ... en ja toen was er geen pethidine nodig ... of ja onvergetelijk ... die jonge mooie verpleegkundige die met blozende wangen kwam vragen wie die knappe assistent was die net bij mij op bezoek was geweest ... dat waren mijn mangomomenten.
Ik sluit af ...
U gaat een fantastische carrière tegemoet. Drink er straks maar een goed glas op, maar mijn advies is ... drink met mate ... want een pancreatitis wens ik u niet toe.
U gaat af en toe te maken hebben met lastige patiënten, naasten alsook met lastige collega's. Maar u ... u bent de eerste generatie post-covid artsen. We weten allemaal dat u het niet eenvoudig hebt gehad en dingen gemist heeft ... veel, heel veel respect daarvoor, maar zoals in de JAMA werd beschreven bestaat er ook zoiets als Post Covid & Post Traumatic Growth. Groei! De veerkracht en blijvende inzet die uw generatie nu reeds getoond heeft, daar moeten we allen sterker van worden.
U bent de eerste generatie post-covid artsen. We weten allemaal dat u het niet eenvoudig hebt gehad en dingen gemist heeft... Veel, heel veel respect daarvoor.
Besef dat u een fantastische bijdrage kan leveren aan de maatschappij. Wees fier op uzelf en denk op de mindere momenten dan maar eens terug aan vandaag en aan deze fantastische verwezenlijking met dat topdiploma van deze top-universiteit.
Maar wees ook nederig, neem geen risico's met je patiënten, hoogmoed is de vijand, verspreid alsjeblieft de positieve boodschap over onze fantastische gezondheidszorg maar stel altijd vragen als je over iets twijfelt en durf ook mensen aanspreken op hun handelen als je het niet met hen eens bent, doe dat steeds op een respectvolle, waardige en vriendelijke manier en geef alsjeblieft zelf het goede voorbeeld aan je patiënten en collega's en toon hierdoor jouw leiderschap.
Zorg goed voor uw patiënten en hun naasten.
Zorg ook goed voor uw naasten, geniet van het leven en zorg voornamelijk heel goed voor uzelf. Want enkel artsen in topconditie kunnen topzorg bieden.
Ik dank U!