Als je inzichten combineert met betrekking tot hoe onze hersenen zich ontwikkelen, hoe volwassen rokers worstelen met hun rookstop en hoe tabaksmultinationals manipuleren, kom je tot de conclusie dat een overheid moet ingrijpen. Haar rol bij het beschermen tegen tabaksverslaving is belangrijker dan het individuele zelfbeschikkingsrecht om overal te kunnen roken of om sigaretten overal te mogen verkopen. Ik vat de drie argumenten kort samen.
De tabaksindustrie mikt op jongeren als 'replacement smokers'. Het gros van de rokers is gestart met roken op tienerleeftijd. Bij adolescenten komt experimenteergedrag veel voor: de gasfunctie werkt heel goed, terwijl de remfunctie in de hersenen nog onvoldoende ontwikkeld is. Jongeren geraken heel snel verslaafd aan nicotine (sneller dan volwassenen) net omdat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. En dit duurt tot +/- 23 jaar: dan pas zijn de hersenen volgroeid.
Bij jongeren moeten we dus eerder spreken over een onrijp brein dan over een vrij brein.
Volwassen rokers zijn verslaafd
Nicotine heeft een enorme impact op onze hersenen. Roken zorgt voor het resetten van ons genotssysteem. De nicotinereceptoren passen zich aan en worden minder gevoelig om over-activatie te voorkomen. Vandaar dat een gelegenheidsroker (die misschien bewust kiest om in het weekend te roken) snel afglijdt naar een dagelijkse roker (die geen keuzevrijheid meer heeft, maar moet roken om ontwenningsverschijnselen te vermijden).
Een verslaving is het tegenovergestelde van vrijheid. In het woord verslaving zit het woord "slaaf": met ketens gebonden zijn. Veel ex-rokers getuigen over hun teruggevonden vrijheid na het stoppen met roken.
Gedragskeuzes: meer automatisch en onbewust dan cognitief en bewust
Veel van onze gedragingen stellen we automatisch, zonder telkens heel bewust een cognitieve balans op te maken. Het leven zou onmogelijk complex zijn als we bij alles rationele afwegingen zouden moeten maken.
Kort door de bocht zou je kunnen stellen: voor veel gedragingen (gedragskeuzes en bv. aankoopgedrag) worden we door slimme marketing in een bepaalde richting geduwd of gemanipuleerd.
Onder het motto van vrije keuze en uit schrik voor een nanny state laten we na noodzakelijke antitabaksmaatregelen te nemen
Waar de profitsector doelbewust gebruik maakt van verleiding en irrationele keuzes van de mens, huivert men om overheden gebruik te laten maken van dezelfde inzichten. Onder het motto van vrije keuze en uit schrik voor een nanny state laten we na noodzakelijke antitabaksmaatregelen te nemen.
De tabaksindustrie helpt mee om de aandacht voor wat zij "regelneverij" noemen, te vergroten. Meer dan overheden controleren vandaag multinationals en netwerken zoals bv. Facebook ons doen laten. Is dat dan vrijheid?
Dat een ambitieus antitabaksbeleid wel degelijk kan, bleek op het politieke event van de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving met uiteenzettingen van toonaangevende experts uit Frankrijk, Nederland en Ierland. Deze landen hebben de voorbije jaren enorme stappen vooruit gezet in hun antitabaksbeleid. En met resultaat!
De tabaksindustrie mikt op jongeren als 'replacement smokers'. Het gros van de rokers is gestart met roken op tienerleeftijd. Bij adolescenten komt experimenteergedrag veel voor: de gasfunctie werkt heel goed, terwijl de remfunctie in de hersenen nog onvoldoende ontwikkeld is. Jongeren geraken heel snel verslaafd aan nicotine (sneller dan volwassenen) net omdat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. En dit duurt tot +/- 23 jaar: dan pas zijn de hersenen volgroeid.Bij jongeren moeten we dus eerder spreken over een onrijp brein dan over een vrij brein.Volwassen rokers zijn verslaafdNicotine heeft een enorme impact op onze hersenen. Roken zorgt voor het resetten van ons genotssysteem. De nicotinereceptoren passen zich aan en worden minder gevoelig om over-activatie te voorkomen. Vandaar dat een gelegenheidsroker (die misschien bewust kiest om in het weekend te roken) snel afglijdt naar een dagelijkse roker (die geen keuzevrijheid meer heeft, maar moet roken om ontwenningsverschijnselen te vermijden).Een verslaving is het tegenovergestelde van vrijheid. In het woord verslaving zit het woord "slaaf": met ketens gebonden zijn. Veel ex-rokers getuigen over hun teruggevonden vrijheid na het stoppen met roken.Gedragskeuzes: meer automatisch en onbewust dan cognitief en bewustVeel van onze gedragingen stellen we automatisch, zonder telkens heel bewust een cognitieve balans op te maken. Het leven zou onmogelijk complex zijn als we bij alles rationele afwegingen zouden moeten maken.Kort door de bocht zou je kunnen stellen: voor veel gedragingen (gedragskeuzes en bv. aankoopgedrag) worden we door slimme marketing in een bepaalde richting geduwd of gemanipuleerd.Waar de profitsector doelbewust gebruik maakt van verleiding en irrationele keuzes van de mens, huivert men om overheden gebruik te laten maken van dezelfde inzichten. Onder het motto van vrije keuze en uit schrik voor een nanny state laten we na noodzakelijke antitabaksmaatregelen te nemen.De tabaksindustrie helpt mee om de aandacht voor wat zij "regelneverij" noemen, te vergroten. Meer dan overheden controleren vandaag multinationals en netwerken zoals bv. Facebook ons doen laten. Is dat dan vrijheid?Dat een ambitieus antitabaksbeleid wel degelijk kan, bleek op het politieke event van de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving met uiteenzettingen van toonaangevende experts uit Frankrijk, Nederland en Ierland. Deze landen hebben de voorbije jaren enorme stappen vooruit gezet in hun antitabaksbeleid. En met resultaat!
