Recent stond het gebruik van antibiotica opnieuw in het middelpunt van de aandacht: artsen zouden precieze aantallen antibiotica moeten voorschrijven, de antibioticabarometer.
De boodschap is: er worden te veel antibiotica voorgeschreven door artsen, meer specifiek huisartsen.
In de hele discussie blijft een centraal element onderbelicht: het gebrek aan ondersteuning van het beslissingsproces om al dan niet antibiotica te gebruiken.
Als huisarts hebben we erg weinig objectieve middelen om te beslissen of we deze medicaties al dan niet gebruiken.
In de consultatieruimte is de onzekerheidsfactor erg groot. Alleen al de simpele vraag of het viraal is dan wel bacterieel.
Bij wat grotere twijfel worden antibiotica veelal toch voorgeschreven: een gemiste pneumonie bij een kind weegt zwaarder door dan een overbodig antibioticum. Als men het antibioticumgebruik ingrijpend wil verminderen moet de overheid ons meer terugbetaalbare middelen geven om efficiënter te beslissen. Concreet betekent dit dat men ons meer testmogelijkheden moet geven op vlak van point-of-Care-testen.
Een concreet voorbeeld zijn de coronatesten. Deze werden tot voor enkele maanden terugbetaald en veel gebruikt. Meestal waren dit driedubbele testen: corona, influenza A en B en RSV. Eindelijk hadden we - onbedoeld - iets in handen. Deze testen gaven ons houvast om vier frequente aandoeningen snel, goedkoop en 'on the spot' te diagnosticeren en te behandelen zonder antibiotica. De testen kosten ongeveer 6 tot 8 euro.
Het gebrek aan ondersteuning van het beslissingsproces om al dan niet antibiotica te gebruiken blijft onderbelicht
De terugbetaling werd echter voor enkele maanden geschrapt. Indien we deze testen blijven gebruiken dienen we deze nu te factureren aan de patiënt. 'Niet veel geld' zal men zeggen, maar dit verhoogt voor de gewone man de prijs bij de huisarts opnieuw van 4 euro naar 12 à 14 euro.
Dit gebeurde in de slipstream van de stopzetting van de PCR-testen voor corona. Maar deze kostten wel een veelvoud (minimaal achtmaal). Deze - terechte - schrapping heeft voor de huisarts een belangrijk hulpmiddel uit de handen geslagen.
Er zijn nog andere gevolgen aan deze maatregel. De coronabarometer als meettoestel van de incidentie van covid-19 is weinig relevant geworden omdat er nauwelijks nog getest wordt. De meetpraktijken werken al gratis maar hebben nu ook geen middelen meer om betrouwbaar te meten.
Een voorbeeld uit de vele. Huisartsgeneeskunde kan heel wat winnen in kwaliteit en efficiëntie met meer ondersteuning in onze diagnosekracht. Een losse greep uit de mogelijkheden: CRP, D-dmeer, tropinine, streptococcen, gsm-apps voor ritmestoornissen etc.