De eerste zaadjes van Afromedica worden gelegd in de lessen geneeskunde aan verschillende Vlaamse universiteiten. "Wanneer het over symptomen gaat bij bepaalde aandoeningen, klinkt het wel dat 'de patiënt bleek wordt', 'rood' dan wel 'blauw'. Ik stak mijn hand op. Hoe uit zich dat bij patiënten met een donkere huidskleur? Ik vond het gek dat ik daar specifiek naar moest vragen. In een regio als Antwerpen heeft immers een belangrijk deel van de patiëntenpopulatie een donkere huidskleur."

Aan het woord is Rosalien van der Vorst, studente derde bachelor geneeskunde aan UAntwerpen. Ze blijkt niet alleen. In Gent stelt Bella Manirambona, vierdejaars geneeskunde, zich dezelfde vragen: "Ik had hoge verwachtingen over de cursus dermatologie. Ik dacht: hier gaan we zien hoe verschillende huidaandoeningen zich manifesteren bij verschillende huidtypes. Maar in totaal waren er misschien tien foto's van niet-blanke patiënten."

Medische gevolgen

Het doet de studentes voor het eerst uitgebreid stilstaan bij de aandacht voor diversiteit in de gezondheidszorg. Al snel zoeken ze toenadering tot andere studenten van kleur om ervaringen uit te wisselen. Hebben zij dezelfde vragen, bedenkingen bij de cursussen? Veel collega's met een donkere huidskleur zijn er evenwel niet in medische studierichtingen, merkt Rosalien van der Vorst op.

"We deden verder niets met onze vaststellingen. Maar dan kwam de coronapandemie", vervolgt Bella Manirambona. "Uit onderzoek blijkt dat mensen met een donkere huidskleur in de VS en het VK door verschillende factoren disproportioneel door corona werden getroffen. In sommige gevallen bv. werd de diagnose gemist omdat symptomen als het rood worden van de vingertoppen of tenen moeilijker vast te stellen zijn bij mensen van kleur."

Samen met nog enkele andere gelijkgezinde studenten beseffen ze: te weinig kennis over en aandacht voor diversiteit in patiëntenpopulaties kan medische gevolgen hebben. Bella Manirambona: "In navolging van de internationale Black Lives Matter beweging, wilden we in ons land graag iets op poten zetten om een licht te werpen op discriminatie en diversiteit in de gezondheidszorg".

Soms weten professoren en artsen niet hoe bepaalde symptomen zich presenteren bij mensen van kleur. Dat is geen drama. Maar het is wel belangrijk dat men zich hier bewust van is

Met z'n negenen richtten ze Afromedica op - de meesten onder hen studenten geneeskunde en farmaceutische wetenschappen afkomstig van verschillende universiteiten in Vlaanderen. "Bij de lancering van onze pagina's op sociale media kwam al snel veel gehoor. Een teken dat de thematiek leeft", zegt Bella Manirambona.

Curriculum aanpassen

Rosalien van der Vorst: "Concreet willen we dat er meer aandacht komt in het curriculum geneeskunde voor hoe bepaalde aandoeningen zich manifesteren bij mensen van kleur. Onze maatschappij wordt steeds diverser. Als onze generatie afstudeert, zal dat nog meer het geval zijn. Dus is het voor ons, als toekomstige artsen, belangrijk dat we weten hoe een bepaalde aandoening zich uit bij patiënten die niet blank zijn om misdiagnoses of te late diagnoses te voorkomen."

"We willen niemand met de vinger wijzen", benadrukt Bella Manirambona. "Onze opleidingen zijn reeds van superhoog niveau. Soms weten professoren en artsen niet hoe bepaalde symptomen zich presenteren bij mensen van kleur. Dat is geen drama. Maar het is wel belangrijk dat men zich hier bewust van is, en men bijvoorbeeld ook professoren of artsen van kleur les laat geven over bepaalde thema's. Voor studenten kan het alleen maar een verrijking zijn om dergelijke leerstof mee te krijgen."

De studenten van Afromedica hadden al positieve gesprekken met de faculteit geneeskunde van UGent. "We willen ook met andere onderwijsinstellingen in gesprek gaan over hoe we het curriculum diverser kunnen maken, in samenspraak met de professoren welteverstaan."

Gelijkheid van behandeling

"Ons uiteindelijke streven is gelijkheid van behandeling bekomen voor alle patiënten, blank of niet blank. Niet alleen binnen de geneeskunde, maar binnen de bredere gezondheidszorg. Dat is nu niet altijd het geval", zegt Rosalien van der Vorst. "Het gaat dan niet alleen over een correcte diagnose kunnen stellen bij patiënten van kleur. Maar over de algemene omgang met deze patiëntengroep. Zo kennen we verhalen waarbij zorgverleners niet voldoende informatie geven over de behandeling omdat er bij de patiënt een taalbarrière bestaat. Als er geen taalbarrière is, wordt het wel breder verteld waardoor die patiënt beter snapt wat er gaat gebeuren."

Ons uiteindelijke streven is gelijkheid van behandeling bekomen voor alle patiënten, blank of niet blank

"In veel gevallen gaat het niet om uitgesproken discriminatie of racisme, maar eerder om verschillende microagressies", preciseert Bella Manirambona, "al dan niet voortkomende uit communicatieproblemen. Die subtiliteit maakt het vaak moeilijk voor de desbetreffende patiënten om dit open en duidelijk aan te kaarten. Ook zorgverleners van kleur worden hier in de dagelijkse praktijk mee geconfronteerd. Het onderzoek in België naar dit thema is evenwel beperkt."

Veilige omgeving

Aan de hand van lezingen, workshops en andere events wil Afromedica studenten - "maar zeker niet studenten alleen!" - informeren en sensibiliseren over de thematiek van diversiteit en discriminatie in de gezondheidszorg. Dit academiejaar organiseerde de vzw zo al een lezing over 'de historische dimensie van de koloniale gezondheidszorg' en een panelgesprek met zorgverleners van kleur over hun loopbaan in de gezondheidszorg. "Daarnaast willen we een veilige omgeving creëren voor al wie ervaringen met elkaar wil delen." Wie interessante onderzoeken kent over de thematiek, mag de vzw overigens altijd contacteren.

Instagram: _afromedica_, Facebook: AfroMedica, info.afromedica@gmail.com

Rosalien van der Vorst
Bella Manirambona
De eerste zaadjes van Afromedica worden gelegd in de lessen geneeskunde aan verschillende Vlaamse universiteiten. "Wanneer het over symptomen gaat bij bepaalde aandoeningen, klinkt het wel dat 'de patiënt bleek wordt', 'rood' dan wel 'blauw'. Ik stak mijn hand op. Hoe uit zich dat bij patiënten met een donkere huidskleur? Ik vond het gek dat ik daar specifiek naar moest vragen. In een regio als Antwerpen heeft immers een belangrijk deel van de patiëntenpopulatie een donkere huidskleur." Aan het woord is Rosalien van der Vorst, studente derde bachelor geneeskunde aan UAntwerpen. Ze blijkt niet alleen. In Gent stelt Bella Manirambona, vierdejaars geneeskunde, zich dezelfde vragen: "Ik had hoge verwachtingen over de cursus dermatologie. Ik dacht: hier gaan we zien hoe verschillende huidaandoeningen zich manifesteren bij verschillende huidtypes. Maar in totaal waren er misschien tien foto's van niet-blanke patiënten." Het doet de studentes voor het eerst uitgebreid stilstaan bij de aandacht voor diversiteit in de gezondheidszorg. Al snel zoeken ze toenadering tot andere studenten van kleur om ervaringen uit te wisselen. Hebben zij dezelfde vragen, bedenkingen bij de cursussen? Veel collega's met een donkere huidskleur zijn er evenwel niet in medische studierichtingen, merkt Rosalien van der Vorst op. "We deden verder niets met onze vaststellingen. Maar dan kwam de coronapandemie", vervolgt Bella Manirambona. "Uit onderzoek blijkt dat mensen met een donkere huidskleur in de VS en het VK door verschillende factoren disproportioneel door corona werden getroffen. In sommige gevallen bv. werd de diagnose gemist omdat symptomen als het rood worden van de vingertoppen of tenen moeilijker vast te stellen zijn bij mensen van kleur."Samen met nog enkele andere gelijkgezinde studenten beseffen ze: te weinig kennis over en aandacht voor diversiteit in patiëntenpopulaties kan medische gevolgen hebben. Bella Manirambona: "In navolging van de internationale Black Lives Matter beweging, wilden we in ons land graag iets op poten zetten om een licht te werpen op discriminatie en diversiteit in de gezondheidszorg". Met z'n negenen richtten ze Afromedica op - de meesten onder hen studenten geneeskunde en farmaceutische wetenschappen afkomstig van verschillende universiteiten in Vlaanderen. "Bij de lancering van onze pagina's op sociale media kwam al snel veel gehoor. Een teken dat de thematiek leeft", zegt Bella Manirambona. Rosalien van der Vorst: "Concreet willen we dat er meer aandacht komt in het curriculum geneeskunde voor hoe bepaalde aandoeningen zich manifesteren bij mensen van kleur. Onze maatschappij wordt steeds diverser. Als onze generatie afstudeert, zal dat nog meer het geval zijn. Dus is het voor ons, als toekomstige artsen, belangrijk dat we weten hoe een bepaalde aandoening zich uit bij patiënten die niet blank zijn om misdiagnoses of te late diagnoses te voorkomen." "We willen niemand met de vinger wijzen", benadrukt Bella Manirambona. "Onze opleidingen zijn reeds van superhoog niveau. Soms weten professoren en artsen niet hoe bepaalde symptomen zich presenteren bij mensen van kleur. Dat is geen drama. Maar het is wel belangrijk dat men zich hier bewust van is, en men bijvoorbeeld ook professoren of artsen van kleur les laat geven over bepaalde thema's. Voor studenten kan het alleen maar een verrijking zijn om dergelijke leerstof mee te krijgen." De studenten van Afromedica hadden al positieve gesprekken met de faculteit geneeskunde van UGent. "We willen ook met andere onderwijsinstellingen in gesprek gaan over hoe we het curriculum diverser kunnen maken, in samenspraak met de professoren welteverstaan." "Ons uiteindelijke streven is gelijkheid van behandeling bekomen voor alle patiënten, blank of niet blank. Niet alleen binnen de geneeskunde, maar binnen de bredere gezondheidszorg. Dat is nu niet altijd het geval", zegt Rosalien van der Vorst. "Het gaat dan niet alleen over een correcte diagnose kunnen stellen bij patiënten van kleur. Maar over de algemene omgang met deze patiëntengroep. Zo kennen we verhalen waarbij zorgverleners niet voldoende informatie geven over de behandeling omdat er bij de patiënt een taalbarrière bestaat. Als er geen taalbarrière is, wordt het wel breder verteld waardoor die patiënt beter snapt wat er gaat gebeuren.""In veel gevallen gaat het niet om uitgesproken discriminatie of racisme, maar eerder om verschillende microagressies", preciseert Bella Manirambona, "al dan niet voortkomende uit communicatieproblemen. Die subtiliteit maakt het vaak moeilijk voor de desbetreffende patiënten om dit open en duidelijk aan te kaarten. Ook zorgverleners van kleur worden hier in de dagelijkse praktijk mee geconfronteerd. Het onderzoek in België naar dit thema is evenwel beperkt." Aan de hand van lezingen, workshops en andere events wil Afromedica studenten - "maar zeker niet studenten alleen!" - informeren en sensibiliseren over de thematiek van diversiteit en discriminatie in de gezondheidszorg. Dit academiejaar organiseerde de vzw zo al een lezing over 'de historische dimensie van de koloniale gezondheidszorg' en een panelgesprek met zorgverleners van kleur over hun loopbaan in de gezondheidszorg. "Daarnaast willen we een veilige omgeving creëren voor al wie ervaringen met elkaar wil delen." Wie interessante onderzoeken kent over de thematiek, mag de vzw overigens altijd contacteren.