Tot verbazing van velen, maar de twijfel en weerstand zijn op zich niet nieuw. Getuige een artikel uit 2014 in ditzelfde medium over mogelijke risico's van mobiele telefonie tijdens de opkomst van 4G. Eerder dan een positie in te nemen, leek het me nuttig om de objectieve feiten op een rijtje te zetten. Met speciale dank aan mijn collega Wout Joseph, professor bij WAVES, een imec-onderzoeksgroep aan de Universiteit Gent en wereldwijd nummer een in het in situ onderzoek naar 5G-stralingsblootstelling.

Hoe groot is 5G-straling en wat doet het met ons lichaam? Zoals elke mobiele standaard maakt 5G gebruik van een bepaalde frequentieband in het radiospectrum. Voor 5G zullen dat in eerste instantie in België de frequenties tussen 3,5-3,8GHz zijn. En zijn er ook plannen om de 700MHz-band te gebruiken en om verder op te schuiven richting de hogere 26GHz-frequentie.

Al is 'hoger' een relatief begrip. Want, om meteen een eerste mogelijk misverstand uit de wereld te helpen, ioniserende straling die onze cel- en DNA-structuur kan beschadigen (bv. ultraviolet) begint pas bij frequenties die een miljoen keer hoger liggen.

Doet de straling van mobiele communicatie dan helemaal niets met ons? Toch wel. Elektromagnetische straling wekt thermische effecten op in ons lichaam. Mobiele telefoons in werking doen dat lokaal, in weefsel. De FOD Volksgezondheid maakte daar jaren geleden al een inzichtelijke folder over. Bij antennes ontstaat het effect over ons hele lichaam. In origine is het specifieke absorptietempo (SAR - specific absorption rate) hier bepalend voor. Zodra die 4 Watt per kilogram bereikt, warmt ons lichaam 1 graad op.

Je kan nooit bewijzen dat iets honderd procent veilig is

Als artsen weten jullie beter dan ik dat onze energiehuishouding daar waarschijnlijk niet blij mee is. Vanuit het voorzorgsprincipe stelt de WHO dan ook strikte stralingsnormen vast. Die liggen voor dagelijkse blootstelling door antennes op 0,08W/kg, dus een factor 50 onder de risicogrens. Voor beroepsmatige blootstelling is dat 0,4W/kg of een factor 10. Nu is die SAR nogal omslachtig en duur om te meten.

Daarom bestaan er afgeleide parameters om de mate van blootstelling in te schatten. De meest geciteerde is de elektrische veldsterkte, uitgedrukt in volt per meter. De WHO norm van 0,08W/kg verhoudt zich tot 61V/m voor een 3,5GHz antenne. Deze omrekening is conservatief, waardoor er een extra veiligheidsfactor ontstaat. Lokaal kunnen regio's daar dan nog eens van afwijken. Zo legt Vlaanderen een nog strengere norm op.

Concluderen dat mobiele antennes geheel onschadelijk zijn, gaat echter voorbij aan een wetenschappelijk feit en dat is dat je nooit kan bewijzen dat iets honderd procent veilig is ('one cannot prove a negative'). Onderzoek naar langdurig en chronisch gebruik, en naar gezondheidseffecten bij lagere blootstellingsniveaus dan waarop de thermische effecten ontstaan, is zeker nodig.

Een ding is wel al zeker: 5G zal op geen enkel moment de maximale WHO-normen mogen overstijgen

Wie een mobiel netwerk uitrolt, zal de juiste balans moeten vinden in het aantal antennes, het aantal signalen per antenne en de sterkte van elk signaal. Hoe dat exact voor 5G zal uitpakken, kan nog niemand vertellen. De netwerken zijn namelijk nog volop in opbouw. Wel voerde het WAVES-team van Wout Joseph al metingen uit op de 5G-testsites in Düsseldorf en Rijsel.

Hun bevindingen zijn samen te vatten in drie belangrijke conclusies: (1) 5G levert voor smartphonegebruikers een iets hogere straling op dan voor 4G-gebruikers, (2) de straling voor niet-gebruikers ligt gemiddeld echter lager (omdat 5G-antennes de signalen gericht uitsturen naar de smartphones in plaats van in alle richtingen) en (3) verder onderzoek is nodig om deze eerste inzichten (zowel de positieve als negatieve) te valideren in scenario's met meer gebruikers en meer antennes. Een ding is wel al zeker: 5G zal op geen enkel moment de maximale WHO-normen mogen overstijgen.

Tot verbazing van velen, maar de twijfel en weerstand zijn op zich niet nieuw. Getuige een artikel uit 2014 in ditzelfde medium over mogelijke risico's van mobiele telefonie tijdens de opkomst van 4G. Eerder dan een positie in te nemen, leek het me nuttig om de objectieve feiten op een rijtje te zetten. Met speciale dank aan mijn collega Wout Joseph, professor bij WAVES, een imec-onderzoeksgroep aan de Universiteit Gent en wereldwijd nummer een in het in situ onderzoek naar 5G-stralingsblootstelling. Hoe groot is 5G-straling en wat doet het met ons lichaam? Zoals elke mobiele standaard maakt 5G gebruik van een bepaalde frequentieband in het radiospectrum. Voor 5G zullen dat in eerste instantie in België de frequenties tussen 3,5-3,8GHz zijn. En zijn er ook plannen om de 700MHz-band te gebruiken en om verder op te schuiven richting de hogere 26GHz-frequentie. Al is 'hoger' een relatief begrip. Want, om meteen een eerste mogelijk misverstand uit de wereld te helpen, ioniserende straling die onze cel- en DNA-structuur kan beschadigen (bv. ultraviolet) begint pas bij frequenties die een miljoen keer hoger liggen. Doet de straling van mobiele communicatie dan helemaal niets met ons? Toch wel. Elektromagnetische straling wekt thermische effecten op in ons lichaam. Mobiele telefoons in werking doen dat lokaal, in weefsel. De FOD Volksgezondheid maakte daar jaren geleden al een inzichtelijke folder over. Bij antennes ontstaat het effect over ons hele lichaam. In origine is het specifieke absorptietempo (SAR - specific absorption rate) hier bepalend voor. Zodra die 4 Watt per kilogram bereikt, warmt ons lichaam 1 graad op. Als artsen weten jullie beter dan ik dat onze energiehuishouding daar waarschijnlijk niet blij mee is. Vanuit het voorzorgsprincipe stelt de WHO dan ook strikte stralingsnormen vast. Die liggen voor dagelijkse blootstelling door antennes op 0,08W/kg, dus een factor 50 onder de risicogrens. Voor beroepsmatige blootstelling is dat 0,4W/kg of een factor 10. Nu is die SAR nogal omslachtig en duur om te meten. Daarom bestaan er afgeleide parameters om de mate van blootstelling in te schatten. De meest geciteerde is de elektrische veldsterkte, uitgedrukt in volt per meter. De WHO norm van 0,08W/kg verhoudt zich tot 61V/m voor een 3,5GHz antenne. Deze omrekening is conservatief, waardoor er een extra veiligheidsfactor ontstaat. Lokaal kunnen regio's daar dan nog eens van afwijken. Zo legt Vlaanderen een nog strengere norm op.Concluderen dat mobiele antennes geheel onschadelijk zijn, gaat echter voorbij aan een wetenschappelijk feit en dat is dat je nooit kan bewijzen dat iets honderd procent veilig is ('one cannot prove a negative'). Onderzoek naar langdurig en chronisch gebruik, en naar gezondheidseffecten bij lagere blootstellingsniveaus dan waarop de thermische effecten ontstaan, is zeker nodig.Wie een mobiel netwerk uitrolt, zal de juiste balans moeten vinden in het aantal antennes, het aantal signalen per antenne en de sterkte van elk signaal. Hoe dat exact voor 5G zal uitpakken, kan nog niemand vertellen. De netwerken zijn namelijk nog volop in opbouw. Wel voerde het WAVES-team van Wout Joseph al metingen uit op de 5G-testsites in Düsseldorf en Rijsel. Hun bevindingen zijn samen te vatten in drie belangrijke conclusies: (1) 5G levert voor smartphonegebruikers een iets hogere straling op dan voor 4G-gebruikers, (2) de straling voor niet-gebruikers ligt gemiddeld echter lager (omdat 5G-antennes de signalen gericht uitsturen naar de smartphones in plaats van in alle richtingen) en (3) verder onderzoek is nodig om deze eerste inzichten (zowel de positieve als negatieve) te valideren in scenario's met meer gebruikers en meer antennes. Een ding is wel al zeker: 5G zal op geen enkel moment de maximale WHO-normen mogen overstijgen.