...

Op 13 juli is het 50 jaar geleden dat dit drama leidde tot enige bewustwording over de omvang van doping in het wielrennen en dat de oorlog tegen deze plaag op gang kwam. Een kruistocht die, tot nu toe, in een doodlopend straatje eindigt.Op 13 juli 1967, voor de start van de etappe die hij nooit zou uitrijden, toont Tom Simpson, wereldkampioen in 1965, winnaar van vier klassiekers en van Parijs-Nice, aan journalist Jean Bobet de pillen die enkele uren later mee tot zijn dood zouden leiden. "Tom Simpson stak op de ochtend van zijn fatale beklimming van de Mont Ventoux zijn tong naar me uit zodat ik de witte pillen kon tellen die hij net had ingenomen", schreef Bobet in zijn boek Demain, on roule...Tijdens de autopsie van de Britse renner werden meerdere tubes amfetamines (Tonédron®) gevonden in de zakken van zijn trui. In overeenstemming met het autopsierapport opgesteld in Avignon op 3 augustus 1967 is iedereen het er over eens dat Simpson overleden is aan een cardiovasculaire collaps.Wat staat er in dat rapport? Het overlijden is opgetreden na een cardiale collaps te wijten aan een syndroom van uitputting, waarbij meerdere ongunstige weersomstandigheden een rol hebben kunnen spelen (warmte, anoxemie, luchtvochtigheid), naast een intense overbelasting en het gebruik van gevaarlijke geneesmiddelen zoals die werden gevonden op het lichaam van het slachtoffer. De deskundigen preciseren evenwel dat de dosis amfetamines die Simpson had ingenomen op zich niet verantwoordelijk kon zijn voor zijn overlijden. Wel hebben de geneesmiddelen ertoe bijgedragen dat hij mogelijk de grens van zijn krachten heeft overschreden en hebben ze op die manier zijn toestand van uitputting bevorderd, klinkt het.Dokter Jean-Pierre de Mondenard, die tussen 1973 en 1975 verantwoordelijk was voor de dopingcontroles op de Tour en meerdere boeken over het thema heeft geschreven, denkt in dezelfde richting: de dood van Simpson is het resultaat van meerdere elementen samen. Maar aan die in het autopsierapport voegt hij nog een element toe: alcohol.Voor ritten langer dan 200 kilometer waren destijds maar twee ravitailleringen met water en voedsel voorzien. De dorstige renners waren dan ook maar al te blij met de drinkbussen die ze toegestopt kregen van toeschouwers, of met de drankjes die ze in cafés of op picknicktafels konden meegritsen. "Ze dronken gelijk wat om hun dorst te stillen", zegt dokter de Mondenard.En inderdaad. Volgens meerdere ooggetuigen dronk Simpson een grote hoeveelheid alcohol voor hij aan de beklimming van de Ventoux begon. Jacques Lohmuller, baas van de sportieve diensten van de Tour de France tussen 1963 en 1977, vertelde in 1999 in het magazine Vélo Légende: "Ik zag Tom Simpson samen met enkele andere renners een café binnenstappen aan de voet van de Ventoux. Simpson goot er een halve fles cognac naar binnen. Ik denk niet dat hij wist wat hij op dat moment deed, maar ik heb duidelijk gezien dat hij de helft van de fles soldaat maakte."Op 13 juli 1967 staan 104 renners aan de start van de etappe tussen Marseille en Carpentras. Het is intussen voor niemand nog een geheim dat ze zowat allemaal amfetamines hadden ingenomen.Op de hellingen van de Ventoux leveren ze een intense inspanning in de zinderende hitte (zo'n 40 graden). Hun lichaamstemperatuur gaat de hoogte in. En de amfetamines helpen niet, integendeel. Maar voor Simpson ziet het er nog slechter uit, gezien de alcohol die hij aan de voet van de berg heeft gedronken. Door de dehydratatie veroorzaakt de alcohol een centrale hyperthermie, die aan de oorzaak ligt van de fatale cardiovasculaire collaps.Sommigen bestempelen het overlijden van Simpson als louter een kwestie van doping. Anderen ontkennen de rol van amfetamines. Dat is het geval voor de meeste renners, met name Raphaël Géminiani, die zeven etappes in de Ronde op zijn naam heeft staan. Volgens hem is de Britse kampioen gestorven door de incompetentie van tourarts Pierre Dumas. "Simpson is overleden aan een hartstilstand, zegt hij. Wat moet je in zo'n geval doen? De patiënt immobiliseren, zijn hoofd naar omlaag houden om het hart te irrigeren en hem adrenaline of Maxiton fort®inspuiten om het hart te reanimeren." Maar volgens hem tonen de foto's van het drama dat Dumas Simpson op een hoop stenen heeft gelegd met het hoofd naar boven, een zuurstofmasker heeft bovengehaald en hem, in plaats van hem te immobiliseren, met de helikopter naar het ziekenhuis heeft laten overbrengen.Dokter de Mondenard wijst erop dat Maxiton fort® en inspuitbare Tonédron®amfetamines zijn die kunnen gebruikt worden bij coma's door inname van barbituraten of alcohol en dat ze niet aangewezen zijn bij een cardio vasculaire collaps door uitputting, versterkt door amfetamines en alcohol. Die geneesmiddelen zouden het hartfalen van Simpson enkel versneld hebben door de hyperthermie te verhogen.Op 21 juli 1967, acht dagen na het overlijden van Simpson, ondergingen vijf renners een dopingcontrole. Die was negatief voor Raymond Poulidor, Roger Pingeon en Felice Gimondi. Désire Letort en Julio Jimenez daarentegen testten positief op een amfetamine, dezelfde stof die Simpson had gebruikt. De twee renners kregen geen enkele sportieve sanctie opgelegd, en de laatste eindigde uiteindelijk als tweede de Tour. Hij zei er zeer verwonderd over te zijn dat er geen sporen van amfetamines waren gevonden in de urine van Gimondi, Pingeon en Poulidor. Volgens hem slikte het hele peloton pillen. "Het was in die tijd schering en inslag om de stalen te manipuleren en om de controleurs dus urine van derden te overhandigen", preciseert dokter de Mondenard, alvorens te betreuren dat Simpson uiteindelijk voor niets is gestorven. Denk maar aan beruchte namen als Festina, Puerto, Pantani, Armstrong...Philippe Lambert (Vertaling Veerle Caerels)