Rascar Capac komt (weer) tot leven

De avonturen van Kuifje in De 7 kristallen bollen en De Zonnetempel behoren tot ons collectieve geheugen. Hoofdrol daarin speelt Rascar Capac, de mummie van de Inca die weer tot leven komt en een vloek brengt over het expeditieteam dat hem uit de vergetelheid haalde. Hergé baseerde de 'figuur' van Rascar Capac op één van de zeven precolumbiaanse mummies die hij in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (kortweg Jubelparkmuseum) in Brussel had leren kennen. Ook de geheimzinnige dood van Lord Carnarvon en een 20-tal andere personen na de opgraving van de Egyptische farao Toetanchamon in 1922 vormden een bron van inspiratie voor Hergé. 3D-beelden en fysisch-chemische analysesRascar Capac (fictieve naam) behoort tot een groep van zeven mummies die al 175 jaar deel uitmaken van de verzameling van het Jubelparkmuseum. In 1990 werd de mummie een eerste keer onder de scanner gehaald. Dat onderzoek leverde een aantal interessante gegevens op, zoals de aanwezigheid van artrose. Onderzoekster Caroline Tilleux en Serge Lemaitre, conservator van de verzamelingen Amerika van het Jubelparkmuseum, hopen nu die eerste resultaten te kunnen verfijnen dankzij de moderne technologie en tevens 3D-beelden en -modellen van een betere kwaliteit tot stand te brengen.Het onderzoek kadert in het wetenschappelijke project Interdisciplinary Research on Andean mummies (IRAM) dat gesteund wordt door het Fonds Jean-Jacques Comhaire van de Koning Boudewijnstichting. Doel is meer informatie te achterhalen over leeftijd, geslacht, mogelijke doodsoorzaak, letsels en ziekten, dieet en geografische afkomst, om op die manier een beter beeld te krijgen over de periode en de cultuur waarin de mummies leefden. Het museum wil de mummies via antropologisch onderzoek en fysisch-chemische analyses weer een identiteit geven en tot een juiste datering komen. Via isotopische analyses hopen de onderzoekers hun geografische afkomst te kunnen bepalen en meer te weten te komen over hun dieet. De identiteit van de individu's achter de mummies wordt gereconstrueerd op basis van de individuele paleobiologische gegevens.Mummificatieproces door uitdrogingInmiddels zijn de medische onderzoeken gestart in de Cliniques universitaires Saint-Luc. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een spectrale Philips CT-scanner, een nieuwe aanwinst van het ziekenhuis. Het medische onderzoek is de hoeksteen van het project om te komen tot een reconstructie van de identiteit van elk individu.Ook het mummificatieproces en de bijhorende funeraire praktijken worden onder de loep genomen. De mummificatie kwam tot stand door een natuurlijk proces. De mummies werden met kennis van zaken geplaatst in een bijzondere klimatologische en geologische omgeving waarin het lichaam kon uitdrogen zodat het natuurlijke ontbindingsproces van het lichaam werd afgeremd. Specifieke procedés, zoals uitroking, hielpen in bepaalde gevallen dit natuurlijke proces mee te voltooien. De funeraire rituelen vertonen regionale en tijdsgebonden verschillen, onder meer bij de positie van het lichaam en de inhumatiemethode. Zowel de humane als de exacte wetenschappen zijn bij dit multidisciplinaire onderzoek betrokken.Nieuwe expeditie in de AndesDe onderzoeksmethode die wordt gehanteerd is invasief noch destructief en maakt diepgaand onderzoek van de gemummificeerde menselijke resten mogelijk zonder hun integriteit te schenden. Vooral voor de lichamen die ingepakt zijn in mummiebundels die de onderzoekers niet willen openen, is dit van groot belang. De analyse van de resultaten zal, na het bezoek van de mummies aan het ziekenhuis, enkele maanden in beslag nemen. Via een website met regelmatige updates kan het onderzoek stapvoets gevolgd worden. De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis plannen tevens een nieuwe archeologische expeditie naar Bolivia en Chili om andere mummies op te sporen in het Andesgebergte. In november 2018 opent trouwens in het Jubelparkmuseum een grote tentoonstelling over textiel, kledij en opschik in de Andes. Daar zullen ook de resultaten van het medisch en antropologisch onderzoek voorgesteld worden. Als Rascar Capac maar geen roet in het eten gooit.Interdisciplinary Research on Andean mummies (IRAM): het onderzoek kan worden gevolgd via www.iram-project.be