Een 30-tal experts waren uitgenodigd voor het tweedaags symposium On the Verge of Insanity: Van Gogh and his illness dat werd georganiseerd door het Van Gogh Museum in Amsterdam. Onder de deelnemers een tiental Nederlandse artsen. Op 15 september maakte prof. Arko Oderwald, die filosofie en medische ethiek doceert aan de departementen huisartsgeneeskunde en geriatrie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, de resultaten van het onderzoek bekend.

Kort samengevat: het staat niet vast dat Vincent van Gogh voor 23 december 1888 (dag van het oorincident) aan een psychische pathologie leed; op die bewuste dag werd hij getroffen door een psychose; in de periode na het incident herviel hij regelmatig en kende tussen twee psychotische opstoten periodes van helderheid en grote werklust. De opeenvolgende aanvallen veroorzaakten een steeds aanzwellende angst bij Van Gogh, wat uiteindelijk leidde tot zijn poging tot zelfdoding op 27 juli 1890 en zijn dood twee dagen later. Einde verhaal, neen toch?

Resultaten van de expertmeeting

De expertmeeting kwam volgens een communiqué tot de volgende conclusies, waarbij het van belang is om een duidelijk onderscheid te maken tussen de periode voor en na 23 december 1888, de dag waarop Vincent van Gogh zijn oor afsneed.

1. Als we alle gegevens verbinden met onze huidige kennis dan is het niet mogelijk om een eenduidige uitspraak te doen of Van Gogh voorafgaand aan dit incident aan een ziekte leed.

2. Er zijn evenwel kijkend naar zijn gehele leven elementen van een borderline persoonlijkheidsstoornis, een bipolaire stoornis, en - iets minder waarschijnlijk - epilepsie aantoonbaar, maar niet in die mate om van een ziekte te kunnen spreken.

3. Overmatig alcoholgebruik is daarentegen wel aanwijsbaar, evenals slechte voedingspatronen. Voor de hierboven genoemde lichamelijke ziekten en vergiftigingen zijn geen of nauwelijks aanwijzingen.

4. Er bestaat geen twijfel over het feit dat Van Gogh op 23 december 1888 psychotisch was, en daarna nog meerdere keren. Dan blijft de vraag over hoe dit mogelijk is.

5. Hierbij heeft 2 wellicht een rol gespeeld, en voorts weten we dat Van Gogh in de periode voorafgaand aan de eerste psychose aan grote stress leed: Paul Gauguin dreigde hun samenwerking op te zeggen, en deed dat uiteindelijk ook. Van Gogh gebruikte bovendien overmatig veel alcohol, waaronder absint, dat acute intoxicaties kan veroorzaken, en leed vermoedelijk aan een slaaptekort. Dit alles tezamen kan eveneens tot een psychose leiden.

6. Na zijn psychose knapte Van Gogh weer op, was niet verward, kon reflecteren over wat hem was overkomen. Hij ging ook weer aan het werk. Maar zijn psychoses kwamen terug, en geleidelijk aan ontwikkelde hij een angst voor een herhaling van de episodes. Zijn angsten en eenzaamheid namen met elke nieuwe psychose aantoonbaar toe. Op 27 juli 1890 deed hij een poging zichzelf van het leven te beroven, en twee dagen later overleed hij.

Expositie

Ondertussen loopt de tentoonstelling De waanzin nabij. Van Gogh en zijn ziekte bijna op zijn einde. Tot 25 september hebt u nog de kans om deze verhelderende expositie in het Van Gogh Museum bij te wonen.

Het Van Gogh Museum toont ook onder de titel Van Gogh inspireert 14 meesterwerken uit de Merzbacher Collectie. Werken van Matisse, Derain, Kirchner, Schmidt-Rottluff, Kandinsky, von Jawlensky maken duidelijk dat de Franse fauvisten en de Duitse expressionisten al vanaf 1905 Van Gogh als inspiratiebron gebruikten om nieuwe einders te verkennen.

Meer over Van Gogh leest u vrijdag in Artsenkrant.

Een 30-tal experts waren uitgenodigd voor het tweedaags symposium On the Verge of Insanity: Van Gogh and his illness dat werd georganiseerd door het Van Gogh Museum in Amsterdam. Onder de deelnemers een tiental Nederlandse artsen. Op 15 september maakte prof. Arko Oderwald, die filosofie en medische ethiek doceert aan de departementen huisartsgeneeskunde en geriatrie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, de resultaten van het onderzoek bekend. Kort samengevat: het staat niet vast dat Vincent van Gogh voor 23 december 1888 (dag van het oorincident) aan een psychische pathologie leed; op die bewuste dag werd hij getroffen door een psychose; in de periode na het incident herviel hij regelmatig en kende tussen twee psychotische opstoten periodes van helderheid en grote werklust. De opeenvolgende aanvallen veroorzaakten een steeds aanzwellende angst bij Van Gogh, wat uiteindelijk leidde tot zijn poging tot zelfdoding op 27 juli 1890 en zijn dood twee dagen later. Einde verhaal, neen toch?Resultaten van de expertmeetingDe expertmeeting kwam volgens een communiqué tot de volgende conclusies, waarbij het van belang is om een duidelijk onderscheid te maken tussen de periode voor en na 23 december 1888, de dag waarop Vincent van Gogh zijn oor afsneed.1. Als we alle gegevens verbinden met onze huidige kennis dan is het niet mogelijk om een eenduidige uitspraak te doen of Van Gogh voorafgaand aan dit incident aan een ziekte leed. 2. Er zijn evenwel kijkend naar zijn gehele leven elementen van een borderline persoonlijkheidsstoornis, een bipolaire stoornis, en - iets minder waarschijnlijk - epilepsie aantoonbaar, maar niet in die mate om van een ziekte te kunnen spreken.3. Overmatig alcoholgebruik is daarentegen wel aanwijsbaar, evenals slechte voedingspatronen. Voor de hierboven genoemde lichamelijke ziekten en vergiftigingen zijn geen of nauwelijks aanwijzingen.4. Er bestaat geen twijfel over het feit dat Van Gogh op 23 december 1888 psychotisch was, en daarna nog meerdere keren. Dan blijft de vraag over hoe dit mogelijk is.5. Hierbij heeft 2 wellicht een rol gespeeld, en voorts weten we dat Van Gogh in de periode voorafgaand aan de eerste psychose aan grote stress leed: Paul Gauguin dreigde hun samenwerking op te zeggen, en deed dat uiteindelijk ook. Van Gogh gebruikte bovendien overmatig veel alcohol, waaronder absint, dat acute intoxicaties kan veroorzaken, en leed vermoedelijk aan een slaaptekort. Dit alles tezamen kan eveneens tot een psychose leiden.6. Na zijn psychose knapte Van Gogh weer op, was niet verward, kon reflecteren over wat hem was overkomen. Hij ging ook weer aan het werk. Maar zijn psychoses kwamen terug, en geleidelijk aan ontwikkelde hij een angst voor een herhaling van de episodes. Zijn angsten en eenzaamheid namen met elke nieuwe psychose aantoonbaar toe. Op 27 juli 1890 deed hij een poging zichzelf van het leven te beroven, en twee dagen later overleed hij.ExpositieOndertussen loopt de tentoonstelling De waanzin nabij. Van Gogh en zijn ziekte bijna op zijn einde. Tot 25 september hebt u nog de kans om deze verhelderende expositie in het Van Gogh Museum bij te wonen. Het Van Gogh Museum toont ook onder de titel Van Gogh inspireert 14 meesterwerken uit de Merzbacher Collectie. Werken van Matisse, Derain, Kirchner, Schmidt-Rottluff, Kandinsky, von Jawlensky maken duidelijk dat de Franse fauvisten en de Duitse expressionisten al vanaf 1905 Van Gogh als inspiratiebron gebruikten om nieuwe einders te verkennen.Meer over Van Gogh leest u vrijdag in Artsenkrant.