Jens Kuhle is vorser en clinicus aan de Universiteit van Basel. Hij en zijn collega's hebben het effect van fingolimod op de aanwezigheid van lichteketenneurofilamenten in het bloed van patiënten met een relapsing remitting multipele sclerose vergeleken met dat van interferon-bèta-1a (IFN-B1a) en een placebo. Ter herinnering, de lichte ketens van neurofilamenten vormen een deel van het cytoskelet dat enkel tot expressie wordt gebracht in neuronen. Ze zijn dus een interessante kwantitatieve biomarker van vernietiging van neuronen. Die lichte ketens zijn niet specifiek voor MS, maar worden ook teruggevonden bij de ziekte van Alzheimer, amyotrofe laterale sclerose, de ziekte van Parkinson en na een ruggenmergtrauma. Studies hebben aangetoond dat een stijging van de bloedspiegel van neurofilamenten (Nfl) bij MS correleert met acute ontstekingsverschijnselen (relapsen, aantal letsels) en een verergering van de ziekte voorspelt: verergering van de handicap, verlies van hersensubstantie enz.

Voorspellende of prognostische test?

De Zwitserse vorsers hebben een immunohistochemische test (SIMOA™) gebruikt, die zeer gevoelig is bij meting van de lichte ketens van neurofilamenten en dus ook de normaal lage spiegels in het bloed detecteert. Op het ECTRIMS 2016 werd de FREEDOMS-studie gepresenteerd, een verkennende studie waarin fingolimod de hoeveelheid neurofilamenten significant verlaagde in vergelijking met placebo. Dat correleerde met een verbetering van klinische uitkomstmaten en het beeldvormingsonderzoek bij patiënten met een relapsing remitting MS.

De Zwitserse onderzoekers hebben een analyse uitgevoerd van de samengevoegde gegevens van twee gerandomiseerde, dubbelblinde fase 3-studies, de studies TRANSFORMS (n = 222) en FREEDOMS (n = 164), en van 35 controlepersonen van dezelfde leeftijd. De demografische en klinische kenmerken van de drie groepen waren vergelijkbaar. De concentratie van neurofilamenten was vergelijkbaar in de drie groepen. In de TRANSFORMS-studie was die concentratie na 6 en 12 maanden significant meer gedaald met fingolimod dan met IFNB1a. Na een jaar was de concentratie gedaald met 18,9% in de interferongroep en met 40% in de fingolimodgroep (van 29,8 naar 17,9 pg/ml, wat dicht aanleunt tegen de concentratie bij gezonde mensen, zijnde 16,4 pg/ml).

Duidelijke verbetering

Na 12 maanden was de concentratie met minstens 20% gedaald bij bijna 61% van de patiënten van de fingolimodgroep en slechts bij 44,6% van de patiënten van de interferongroep. De resultaten van de FREEDOMS-studie liggen in de lijn van de vorige. Na 24 maanden was de Nfl-concentratie gedaald met 39% tegen slechts met 3,8% in de placebogroep. Na twee jaar bedroeg de Nfl-spiegel 18,6 pg/ml, wat strookte met de resultaten van de TRANSFORMS-studie. Dat ging ook gepaard met een daling van het aantal T1- en T2-gewogen letsels, ongeacht de mate van ziekteactiviteit. "Het sterkste effect werd vastgesteld bij de patiënten met de grootste hoeveelheid letsels", preciseerde Jens Kuhle.

Die studie bevestigt dus het nut van meting van de plasmaconcentratie van Nfl bij patiënten met een relapsing remitting MS. Een behandeling met fingolimod verlaagt de Nfl-spiegel snel in vergelijking met de placebo of interferon. Het verschil bleef gehandhaafd zowel bij de patiënten met een hoge als bij de patiënten met een lage ziekteactiviteit bij MRI. Momenteel onderzoeken de vorsers of bepaling van de serum- of plasmaconcentratie van Nfl de ziekte en de respons op de behandeling voorspelt.

J. Kuhle et al. Fingolimod Significantly Lowers Neurofilament Light Chain Blood Levels in Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis Patients as Compared with Interferon Beta-1a or Placebo. EAN 2017 Abstract #O2115.

Jens Kuhle is vorser en clinicus aan de Universiteit van Basel. Hij en zijn collega's hebben het effect van fingolimod op de aanwezigheid van lichteketenneurofilamenten in het bloed van patiënten met een relapsing remitting multipele sclerose vergeleken met dat van interferon-bèta-1a (IFN-B1a) en een placebo. Ter herinnering, de lichte ketens van neurofilamenten vormen een deel van het cytoskelet dat enkel tot expressie wordt gebracht in neuronen. Ze zijn dus een interessante kwantitatieve biomarker van vernietiging van neuronen. Die lichte ketens zijn niet specifiek voor MS, maar worden ook teruggevonden bij de ziekte van Alzheimer, amyotrofe laterale sclerose, de ziekte van Parkinson en na een ruggenmergtrauma. Studies hebben aangetoond dat een stijging van de bloedspiegel van neurofilamenten (Nfl) bij MS correleert met acute ontstekingsverschijnselen (relapsen, aantal letsels) en een verergering van de ziekte voorspelt: verergering van de handicap, verlies van hersensubstantie enz.Voorspellende of prognostische test?De Zwitserse vorsers hebben een immunohistochemische test (SIMOA™) gebruikt, die zeer gevoelig is bij meting van de lichte ketens van neurofilamenten en dus ook de normaal lage spiegels in het bloed detecteert. Op het ECTRIMS 2016 werd de FREEDOMS-studie gepresenteerd, een verkennende studie waarin fingolimod de hoeveelheid neurofilamenten significant verlaagde in vergelijking met placebo. Dat correleerde met een verbetering van klinische uitkomstmaten en het beeldvormingsonderzoek bij patiënten met een relapsing remitting MS.De Zwitserse onderzoekers hebben een analyse uitgevoerd van de samengevoegde gegevens van twee gerandomiseerde, dubbelblinde fase 3-studies, de studies TRANSFORMS (n = 222) en FREEDOMS (n = 164), en van 35 controlepersonen van dezelfde leeftijd. De demografische en klinische kenmerken van de drie groepen waren vergelijkbaar. De concentratie van neurofilamenten was vergelijkbaar in de drie groepen. In de TRANSFORMS-studie was die concentratie na 6 en 12 maanden significant meer gedaald met fingolimod dan met IFNB1a. Na een jaar was de concentratie gedaald met 18,9% in de interferongroep en met 40% in de fingolimodgroep (van 29,8 naar 17,9 pg/ml, wat dicht aanleunt tegen de concentratie bij gezonde mensen, zijnde 16,4 pg/ml). Duidelijke verbeteringNa 12 maanden was de concentratie met minstens 20% gedaald bij bijna 61% van de patiënten van de fingolimodgroep en slechts bij 44,6% van de patiënten van de interferongroep. De resultaten van de FREEDOMS-studie liggen in de lijn van de vorige. Na 24 maanden was de Nfl-concentratie gedaald met 39% tegen slechts met 3,8% in de placebogroep. Na twee jaar bedroeg de Nfl-spiegel 18,6 pg/ml, wat strookte met de resultaten van de TRANSFORMS-studie. Dat ging ook gepaard met een daling van het aantal T1- en T2-gewogen letsels, ongeacht de mate van ziekteactiviteit. "Het sterkste effect werd vastgesteld bij de patiënten met de grootste hoeveelheid letsels", preciseerde Jens Kuhle. Die studie bevestigt dus het nut van meting van de plasmaconcentratie van Nfl bij patiënten met een relapsing remitting MS. Een behandeling met fingolimod verlaagt de Nfl-spiegel snel in vergelijking met de placebo of interferon. Het verschil bleef gehandhaafd zowel bij de patiënten met een hoge als bij de patiënten met een lage ziekteactiviteit bij MRI. Momenteel onderzoeken de vorsers of bepaling van de serum- of plasmaconcentratie van Nfl de ziekte en de respons op de behandeling voorspelt. J. Kuhle et al. Fingolimod Significantly Lowers Neurofilament Light Chain Blood Levels in Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis Patients as Compared with Interferon Beta-1a or Placebo. EAN 2017 Abstract #O2115.