21 november 2017 is een belangrijke mijlpaal bij de behandeling van hiv-infectie, waarop miljoenen patiënten lang hebben gewacht. Op die dag heeft de FDA immers een vaste combinatie van dolutegravir en rilpivirine goedgekeurd. Dat is de eerste tweeledige combinatietherapie die bestemd is voor de onderhoudstherapie van hiv-geïnfecteerde patiënten bij wie de infectie al sinds minstens zes maanden onder controle is met een klassieke drievoudige combinatietherapie.
SWORD 1 en 2, de twee studies waarop de FDA zich heeft gebaseerd om een positief advies te formuleren, werden onlangs online gepubliceerd op de website van The Lancet. Een mooie gelegenheid om wat meer in detail in te gaan op die nieuwe stap in de strijd tegen hiv: downsizing, een term die sterk in de mode is en die zich bijzonder goed leent voor de laagste vaste dosering bij de behandeling van hiv.
Naar een minder belastende levenslange behandeling
De huidige antiretrovirale geneesmiddelen resulteren in een onmeetbaar lage virale belasting, die op lange termijn gehandhaafd blijft, en bieden hiv-geïnfecteerde patiënten ook de mogelijkheid om een seksueel leven te leiden zonder te bang te moeten zijn om de partner te besmetten. Artsen en patiënten dromen dan ook van en hopen op een lichtere behandeling met minder geneesmiddelen die nog minder bijwerkingen veroorzaakt. Het gaat tenslotte toch om een levenslange behandeling. Die hoop werd voor het eerst geconcretiseerd op de CROI van 2017 in Seattle met de presentatie van de resultaten van de studies SWORD 1 en 2 door de hoofdonderzoeker, Josep M. Llibre.
Tweevoudige onderhoudstherapie: even goed als klassieke behandelingen
SWORD 1 en 2 zijn gerandomiseerde, multicentrische, open studies met een identieke studieopzet die werden uitgevoerd bij in het totaal 1.024 hiv-geïnfecteerde patiënten die al een of twee klassieke antiretrovirale behandelingen hadden gekregen zonder enige virologische mislukking. De proefpersonen moesten virologisch stabiel zijn sinds minstens zes maanden en de virale belasting de laatste 12 maanden moest lager zijn dan 50 kopieën/ml.
De patiënten werden gerandomiseerd naar voortzetting van de gebruikelijke behandeling met drie of vier geneesmiddelen of vervanging van die behandeling door een vastgedoseerde tweevoudige combinatietherapie met dolutegravir en rilpivirine. Dolutegravir is een integraseremmer die werd geselecteerd omwille van zijn hoge biologische beschikbaarheid, zijn veiligheidsprofiel, zijn virologische werkzaamheid en zijn hoge barrière tegen resistentie. Rilpivirine is een NNRTI die werd geselecteerd omwille van zijn veiligheid en werkzaamheid. Het primaire eindpunt van die non-inferioriteitsstudies was een hiv-1-RNA-concentratie na 48 weken < 50 kopieën/ml (dus een onmeetbaar lage virale belasting). Na 48 weken bleken de twee behandelingen even effectief te zijn: het percentage patiënten met een onmeetbaar lage virale belasting was 95% in beide groepen.
Dat betekent dus dat het percentage patiënten met een onmeetbaar lage virale belasting niet minder goed was met een tweeledige combinatietherapie met dolutegravir en rilpivirine dan met een klassieke behandeling en dat je dus alle patiënten met eenzelfde profiel als de patiënten die hebben deelgenomen aan de studies SWORD 1 en 2, gerust mag overschakelen om die tweeledige combinatie. Nu moet het EMA nog zijn akkoord geven. Het dossier is momenteel in onderzoek.
Ref.: Llibre J.M. et al. The Lancet, online gepubliceerd op 05/01/2018.
SWORD 1 en 2, de twee studies waarop de FDA zich heeft gebaseerd om een positief advies te formuleren, werden onlangs online gepubliceerd op de website van The Lancet. Een mooie gelegenheid om wat meer in detail in te gaan op die nieuwe stap in de strijd tegen hiv: downsizing, een term die sterk in de mode is en die zich bijzonder goed leent voor de laagste vaste dosering bij de behandeling van hiv. Naar een minder belastende levenslange behandelingDe huidige antiretrovirale geneesmiddelen resulteren in een onmeetbaar lage virale belasting, die op lange termijn gehandhaafd blijft, en bieden hiv-geïnfecteerde patiënten ook de mogelijkheid om een seksueel leven te leiden zonder te bang te moeten zijn om de partner te besmetten. Artsen en patiënten dromen dan ook van en hopen op een lichtere behandeling met minder geneesmiddelen die nog minder bijwerkingen veroorzaakt. Het gaat tenslotte toch om een levenslange behandeling. Die hoop werd voor het eerst geconcretiseerd op de CROI van 2017 in Seattle met de presentatie van de resultaten van de studies SWORD 1 en 2 door de hoofdonderzoeker, Josep M. Llibre. Tweevoudige onderhoudstherapie: even goed als klassieke behandelingenSWORD 1 en 2 zijn gerandomiseerde, multicentrische, open studies met een identieke studieopzet die werden uitgevoerd bij in het totaal 1.024 hiv-geïnfecteerde patiënten die al een of twee klassieke antiretrovirale behandelingen hadden gekregen zonder enige virologische mislukking. De proefpersonen moesten virologisch stabiel zijn sinds minstens zes maanden en de virale belasting de laatste 12 maanden moest lager zijn dan 50 kopieën/ml. De patiënten werden gerandomiseerd naar voortzetting van de gebruikelijke behandeling met drie of vier geneesmiddelen of vervanging van die behandeling door een vastgedoseerde tweevoudige combinatietherapie met dolutegravir en rilpivirine. Dolutegravir is een integraseremmer die werd geselecteerd omwille van zijn hoge biologische beschikbaarheid, zijn veiligheidsprofiel, zijn virologische werkzaamheid en zijn hoge barrière tegen resistentie. Rilpivirine is een NNRTI die werd geselecteerd omwille van zijn veiligheid en werkzaamheid. Het primaire eindpunt van die non-inferioriteitsstudies was een hiv-1-RNA-concentratie na 48 weken < 50 kopieën/ml (dus een onmeetbaar lage virale belasting). Na 48 weken bleken de twee behandelingen even effectief te zijn: het percentage patiënten met een onmeetbaar lage virale belasting was 95% in beide groepen. Dat betekent dus dat het percentage patiënten met een onmeetbaar lage virale belasting niet minder goed was met een tweeledige combinatietherapie met dolutegravir en rilpivirine dan met een klassieke behandeling en dat je dus alle patiënten met eenzelfde profiel als de patiënten die hebben deelgenomen aan de studies SWORD 1 en 2, gerust mag overschakelen om die tweeledige combinatie. Nu moet het EMA nog zijn akkoord geven. Het dossier is momenteel in onderzoek.Ref.: Llibre J.M. et al. The Lancet, online gepubliceerd op 05/01/2018.
