Op de bres voor 'perfecte' klinische trials

Het verwisselen van onderzoeksresultaten is een goed voorbeeld van hoe er geknoeid kan worden met wetenschap. Een meta-analyse in BMJ uit 2015 vond dat 31% van de klinische trials zich niet aan de vooropgestelde metingen had gehouden. Datzelfde jaar onderzocht een andere studie, die verscheen in PLOS ONE, 137 medische trials over een periode van zes maanden. In 18% van de gevallen waren de belangrijkste resultaten aangepast halverwege de trial. Zowat 64% van de studies deed hetzelfde met minder belangrijke metingen.Een team van onderzoekers van het Centre for Evidence-Based Medicine aan de universiteit van Oxford wil nu iets aan dat "geknoei" doen. Zij zetten daarvoor het project 'COMPare' op.Ze analyseerden alle klinische trials die tussen oktober en januari jongstleden verschenen in de vijf meest prestigieuze wetenschappelijke tijdschriften, nl. het New England Journal of Medicine, Journal of the American Medical Association, the Lancet, Annals of Internal Medicine and the BMJ-- op zoek naar bewijs voor het manipuleren van onderzoeksresultaten.In totaal passeerden 67 verschillende trials de revue. Daarvan waren er negen perfect uitgevoerd - zij hadden precies gedaan wat ze vooropgesteld hadden. De overige 58 studies vertoonden tekortkomingen. Zowat 300 onderzoeksresultaten werden niet gerapporteerd, terwijl 357 nieuwe resultaten werden toegevoegd.Waar vorig onderzoek het probleem louter beschreef, wil COMPare effectief iets ondernemen tegen deze wetenschappelijke 'vrijheid'. Voor elke imperfecte trial, schreef het team een brief naar het tijdschrift in kwestie waarin ze wezen op de inconsistenties in de onderzochte studies.De antwoorden waren uiteenlopend. Van de 58 brieven die COMPare schreef sinds de start van het project, werden er zeven gepubliceerd. Een 16-tal brieven werden door de tijdschriften geweigerd, die argumenteerden dat het probleem insignificant was of dat aandachtige lezers wel voor zichzelf konden uitmaken wat er nu precies gebeurd was. Op de rest van de brieven kwam geen antwoord."Wanneer je het systeem uitdaagt, zeggen de antwoorden veel over hoe dat systeem werkt", zegt dr. Ben Goldacre, de bekende Britse epidemioloog die het project leidt. "We doen dit echter niet om te provoceren, maar om de 'pathologie' te begrijpen."