Gezondheidszorg made in Taiwan

Het is niet eenvoudig om het parcours van de Taiwanese patiënt te begrijpen. Maar uiteindelijk is het vrij eenvoudig: er zijn geen solohuisartsen in een eigen praktijk. Ook geen groepspraktijken. Het eerste zorgechelon is de kliniek. Zo zijn er meer dan 3.000 in Taiwan. Sommige zijn gespecialiseerd in oftalmologie, tandartsgeneeskunde,... De patiënt weet hier waar hij pijn heeft en tot wie hij zich moet richten. Op dit echelon vinden we zowel huisartsen als specialisten. De tweede lijn is geografisch onderverdeeld: je hebt lokale of districtsziekenhuizen en regionale ziekenhuizen, naast grote medische centra in de grootste steden.De NHI dekt 99,9% van de Taiwanese bevolking voor ambulante zorg en ziekenhuiszorg, tandverzorging, traditionele Chinese geneeskunde, bevalling,... Alle inwoners en wettelijk verblijvenden moeten verplicht aansluiten. "Ons systeem van nationale ziekteverzekering is gebaseerd op premies, berekend in functie van het loon van elke inwoner", vertelt dr. Chen Shih-chung, de Taiwanese minister van Volksgezondheid. "De werkgever, de overheid en de burger dragen samen bij voor de premie, die 4,69% van het loon bedraagt."In de kantoren van de NHI vernemen we dat het systeem een eigen bijdrage van de patiënt voorziet. Die varieert van 1,30 euro voor tandzorg, traditionele Chinese geneeskunde of ambulante zorg in een lokaal ziekenhuis of in een kliniek, tot 14 euro voor een niet-dringende behandeling op de spoed.Interessant in dat opzicht: de Taiwanese grondwet verhindert een systeem van gatekeeper. De vrijheid van de patiënt om rechtstreeks naar de spoed te stappen als hij dat wenst, is een fundamenteel recht op het eiland - ook al gaan er stemmen op om dat systeem te veranderen. De NHI stelt bijvoorbeeld een remgeld voor aan patiënten die zonder verwijzing van een huisarts rechtstreeks naar de spoed gaan. In plaats van 4,30 euro betaalt de patiënt dan 10,70 euro - dus meer dan het dubbele - als hij rechtstreeks in een groot medisch centrum op consultatie gaat. Er zijn uitzonderingen, voor afgelegen gebieden (bergen, zones met onvoldoende medisch aanbod) en voor mensen met een laag inkomen.Het systeem beroept zich naast de verzekeringspremies op inkomsten uit aanvullende - privé - verzekeringen, uit de nationale loterij en uit taksen op tabak. De administratiekosten blijven erg beperkt, zowat 1% van het budget - de staat opereert als unieke beheerder en betaler. "We hebben ook een controleorgaan dat waakt over het budgettaire evenwicht van het systeem. Elk jaar wordt het budget bepaald en een plafond vastgelegd", vult dr. Chen aan. "In geval van overschrijding betalen de zorginstellingen de factuur. Dat is een doeltreffende manier om onze uitgaven onder controle te houden. Het betekent ook dat veel zorginstellingen in de clinch liggen met de overheid. De patiënten zijn wel erg tevreden over de NHI (85%), meer dan het zorgpersoneel (30%). Het is uiteraard de taak van de overheid om het evenwicht te behouden tussen de desiderata van elkeen. We zouden de verzekeringspremie moeten optrekken om aan de vereisten van de zorginstellingen tegemoet te komen, maar dat is geen gemakkelijke opdracht voor een overheid."Zowat 84% van de ziekenhuizen en 98% van de klinieken hangen af van de privé-sector. De NHI dekt wel bepaalde uitgaven, toch leveren de ziekenhuizen inspanningen om hun patiënten nieuwe diensten aan te bieden. Je vindt dus hier en daar luxueuze ziekenhuiskamers, met een koelkast en salon, omringd door de nieuwste technologische apparatuur, voor zo'n 400 euro per nacht. Niet gedekt door de NHI, uiteraard.Zo komen we in het Yuanlin Christian Hospital (YCH), een vrij nieuw privé-ziekenhuis met 209 bedden. Het ziekenhuis is aangesloten bij de presbyteriaanse kerk, "maar de filosofische vrijheid blijft gegarandeerd", zegt Ke Chi-hung, woordvoerder van het Changhua Christian Hospital (CCH), waar het YCH deel van uitmaakt. Het CCH heeft meerdere vestigingen in het centrum van het land - in totaal 3.700 bedden en 8.000 weknemers. Het is het tweede grootste netwerk in Taiwan.We ontmoeten er dr. Hsieh Ming-chia, adjunct-directeur van het Yuanlin Christian Hospital en hoofd van het diabetescentrum. Hij ziet eruit als een rockster en ontvangt ons, moe, maar met de glimlach. "Ik ben echt vermoeid... Ik heb vanmorgen 140 patiënten gezien, op zes uur tijd." Opmerkelijke mededeling voor een ziekenhuis dat er prat op gaat de patiënt centraal te stellen, toch? "In de Aziatische landen moet je op zoek gaan naar intelligente manieren om problemen aan te pakken. Als een patiënt zijn arts drie minuten ziet, is hij tevreden. Duurt het een half uur voor de dokter je probleem heeft opgelost, dan is dat geen goede arts." De toon is gezet..."Ik breng drie minuten door met een patiënt. Ik ken zijn parameters, zijn evolutie, want we hebben zijn gegevens geanalyseerd." Die gegevens worden vooraf ingezameld door een team voor teleconsultatie en telemonitoring met negen verpleegkundigen, educatoren, diëtisten, en dat in een centrum dat 24/24 draait en over een call center beschikt. Wat zijn de voordelen voor de patiënt? "We kunnen zijn probleem oplossen. In drie minuten. Wat doet u in uw land in geval van een verhoogde glykemie? U moet fysiek op raadpleging gaan bij uw arts. Hier wordt de glykemie 24/24 opgevolgd. Dat is pas zorgcontinuïteit."Maar wat als een patiënt zich niet goed voelt, en zijn parameters niet gecontroleerd kunnen worden? "Telegeneeskunde kan uiteraard niet alles oplossen. Maar dank zij internet, mobiele toestellen, de verpleegkundigen en de artsen die bereikbaar zijn in ons call center kunnen we vermijden dat die patiënt automatisch naar de spoed wordt gestuurd."Elke patiënt neemt hier zijn gezondheid in eigen handen. Hij moet aan het medische team alle gegevens bezorgen waarover hij beschikt - en de beveiliging van die transfer is een belangrijk issue in dit land dat van de individuele vrijheid een grondwettelijk recht heeft gemaakt. Overigens is de vraag of iedereen een mobiele telefoon heeft en kan gebruiken, van een heel andere orde in Taiwan dan in ons land. Hier surfen zelfs de alleroudsten op hun smartphone! "Toch kan niet iedereen gevolgd worden via telemonitoring. Je moet de antecedenten kennen van de patiënt, en eventuele complicaties. Het is een complex project. Maar we doen het nu al jaren zo."Die opvolging kost iets meer dan 20 euro per maand. "Dat is erg weinig, zelfs voor Taiwan. Met dat weinige geld slagen we erin een kwaliteitsvolle dienst aan te bieden", stelt de diabetoloog trots. Deze dienstverlening wordt evenwel niet gedekt door de NHI. "Daarvoor zijn op langere termijn bewijzen nodig. En het is niet voor alle patiënten een goede zaak. Als de hele bevolking gedekt was, zou de ziekteverzekering bankroet gaan."Maar niet alles moet gratis zijn voor iedereen, zet dr. Hsieh zijn betoog verder. "We moeten de kostenefficiëntie, de economische impact inschatten van elke dienst die we aan de bevolking voorstellen."Ook culturele problemen wegen door. "We hebben in dit land enorm veel patiënten. We moeten de zaken dus anders aanpakken dan bij jullie. Telegeneeskunde moet lokaal een antwoord bieden op de vereisten van een welbepaalde bevolkingsgroep. Zo'n systeem zonder meer elders overnemen houdt geen steek. Het achterliggende idee is om een model van gedeelde zorg te ontwikkelen, dit om tegemoet te komen aan de uitdagingen in afgelegen gebieden en om te zorgen voor een optimale zorgcontinuïteit."(Vertaling Veerle Caerels)