Christiaan Neethling Barnard (1922-2001) groeide op in de Grote Karoo, halfwoestijn hartje Zuid-Afrika. Zijn vader was dominee en geld om studies te betalen was er niet. Het was een klein wonder dat Christiaan, dankzij een hulpfonds voor Afrikaner, geneeskunde kon gaan studeren in Kaapstad. Hij was een briljant student, specialiseerde zich in de cardiologie in Minnesota en werd na zijn terugkeer in 1958 aangesteld in de Groote Schuur om een hartkliniek te gaan leiden.

3 december 1967

Zijn grote droom was een harttransplantatie bij de mens uit te voeren. Na talrijke experimenten met honden, slaagde Christiaan Barnard er op 3 december 1967 in het hart van een 25-jarige vrouw die bij een verkeersongeval om het leven gekomen was, in te planten bij de 55-jarige Poolse immigrant en groenteboer Louis Washkansky. Het succes was relatief want de man overleefde de operatie amper 18 dagen. Een tweede transplantatie, een maand later, had al meer succes: de 50-jarige tandarts Philip Blaiberg leefde nog 19 maanden met een nieuw hart. Het hek was van de dam en in 1968 werden wereldwijd al meer dan 100 harttransplantaties uitgevoerd. De eerste harttransplantatie in België werd uitgevoerd op 27 augustus 1973 in het Brugmann ziekenhuis door baron Georges Primo.

Playboy allures

Christiaan Barnard verrichtte tussen 1967 en 1983 tientallen harttransplantaties. Zijn bekendheid en zijn invloed wendde hij echter ook aan buiten de geneeskunde. Zo was hij een fervent tegenstander van het Apartheidsregime in zijn land. Hij schoffeerde het regime door gekleurde verpleegsters in dienst te nemen en het hart van een blanke vrouw bij een zwarte man in te planten.

Het succes lachte hem toe, op alle fronten. Overal in de wereld werd hij als spreker uitgenodigd. Hij stal ook de harten van tal van vrouwen, huwde drie keer, scheidde evenveel keren en had zes kinderen. Tijdens een reis naar Rome bezocht hij niet alleen paus Paulus VI, maar beleefde hij ook een amoureuze affaire met de Italiaanse filmdiva Gina Lollobrigida, zoals hij zelf in zijn autobiografie The Second Life schreef.

Na zijn actieve loopbaan als chirurg publiceerde hij tal van boeken, niet alleen autobiografisch. Van een heel andere orde is de thriller The Donor waarin hij een akelige arts opvoert, Louis Kapinsky, die een superras wil creëren door de hersenen van een genetisch gemanipuleerde baviaan in te planten bij een mens. Transplantatiearts wordt thrillerauteur: van een carrièreswitch gesproken!

Leven met artritis

Een eerste carrièreswitch beleefde Christiaan Barnard reeds in 1983 toen hij, gehinderd door gewrichtsreuma, node moest stoppen met opereren. In 1985 publiceerde hij het boek Leven met artritis, "waarin hij lotgenoten met een aanstekelijk optimisme en zin voor positiviteit wilde informeren over zijn aandoening", zegt professor Filip De Keyser die dit jaar samen met wetenschapsjournaliste Heide Van de Keere in dezelfde geest het boek met de hoopvolle titel Reumapositief op de markt bracht.

"Sedert 1980 stond het wetenschappelijk onderzoek niet stil", zegt De Keyser. "De vooruitzichten voor mensen met artritis zijn in 2017 ontzaglijk veel beter dan enkele decennia geleden geleden. Mocht dokter Barnard vandaag hartchirurg zijn, had hij heel waarschijnlijk zijn loopbaan kunnen verderzetten en zou hij wellicht nog verdere stappen hebben gezet in de transplantatiegeneeskunde".

Dokter Barnard hield van de mediterrane wateren. Hij stichtte een kliniek op het Griekse eiland Kos. Een vakantie on het eiland Cyprus werd hem echter op 78-jarige leeftijd fataal. Hij stierf, zoals het een celebrity betaamt, naast het zwembad. Niet aan een hartaanval zoals het in de sterren geschreven stond, maar aan een acute aanval van astma.

Christiaan Neethling Barnard (1922-2001) groeide op in de Grote Karoo, halfwoestijn hartje Zuid-Afrika. Zijn vader was dominee en geld om studies te betalen was er niet. Het was een klein wonder dat Christiaan, dankzij een hulpfonds voor Afrikaner, geneeskunde kon gaan studeren in Kaapstad. Hij was een briljant student, specialiseerde zich in de cardiologie in Minnesota en werd na zijn terugkeer in 1958 aangesteld in de Groote Schuur om een hartkliniek te gaan leiden. 3 december 1967Zijn grote droom was een harttransplantatie bij de mens uit te voeren. Na talrijke experimenten met honden, slaagde Christiaan Barnard er op 3 december 1967 in het hart van een 25-jarige vrouw die bij een verkeersongeval om het leven gekomen was, in te planten bij de 55-jarige Poolse immigrant en groenteboer Louis Washkansky. Het succes was relatief want de man overleefde de operatie amper 18 dagen. Een tweede transplantatie, een maand later, had al meer succes: de 50-jarige tandarts Philip Blaiberg leefde nog 19 maanden met een nieuw hart. Het hek was van de dam en in 1968 werden wereldwijd al meer dan 100 harttransplantaties uitgevoerd. De eerste harttransplantatie in België werd uitgevoerd op 27 augustus 1973 in het Brugmann ziekenhuis door baron Georges Primo.Playboy alluresChristiaan Barnard verrichtte tussen 1967 en 1983 tientallen harttransplantaties. Zijn bekendheid en zijn invloed wendde hij echter ook aan buiten de geneeskunde. Zo was hij een fervent tegenstander van het Apartheidsregime in zijn land. Hij schoffeerde het regime door gekleurde verpleegsters in dienst te nemen en het hart van een blanke vrouw bij een zwarte man in te planten. Het succes lachte hem toe, op alle fronten. Overal in de wereld werd hij als spreker uitgenodigd. Hij stal ook de harten van tal van vrouwen, huwde drie keer, scheidde evenveel keren en had zes kinderen. Tijdens een reis naar Rome bezocht hij niet alleen paus Paulus VI, maar beleefde hij ook een amoureuze affaire met de Italiaanse filmdiva Gina Lollobrigida, zoals hij zelf in zijn autobiografie The Second Life schreef.Na zijn actieve loopbaan als chirurg publiceerde hij tal van boeken, niet alleen autobiografisch. Van een heel andere orde is de thriller The Donor waarin hij een akelige arts opvoert, Louis Kapinsky, die een superras wil creëren door de hersenen van een genetisch gemanipuleerde baviaan in te planten bij een mens. Transplantatiearts wordt thrillerauteur: van een carrièreswitch gesproken!Leven met artritisEen eerste carrièreswitch beleefde Christiaan Barnard reeds in 1983 toen hij, gehinderd door gewrichtsreuma, node moest stoppen met opereren. In 1985 publiceerde hij het boek Leven met artritis, "waarin hij lotgenoten met een aanstekelijk optimisme en zin voor positiviteit wilde informeren over zijn aandoening", zegt professor Filip De Keyser die dit jaar samen met wetenschapsjournaliste Heide Van de Keere in dezelfde geest het boek met de hoopvolle titel Reumapositief op de markt bracht. "Sedert 1980 stond het wetenschappelijk onderzoek niet stil", zegt De Keyser. "De vooruitzichten voor mensen met artritis zijn in 2017 ontzaglijk veel beter dan enkele decennia geleden geleden. Mocht dokter Barnard vandaag hartchirurg zijn, had hij heel waarschijnlijk zijn loopbaan kunnen verderzetten en zou hij wellicht nog verdere stappen hebben gezet in de transplantatiegeneeskunde".Dokter Barnard hield van de mediterrane wateren. Hij stichtte een kliniek op het Griekse eiland Kos. Een vakantie on het eiland Cyprus werd hem echter op 78-jarige leeftijd fataal. Hij stierf, zoals het een celebrity betaamt, naast het zwembad. Niet aan een hartaanval zoals het in de sterren geschreven stond, maar aan een acute aanval van astma.