...

"In tegenstelling tot wat velen denken, kan deze groep vandaag de dag geen euthanasie aanvragen via een voorafgaande wilsverklaring" stak professor Wim Distelmans, oncoloog en palliatief zorgarts (UZ Brussel), van wal. Ter herinnering: deze wilsverklaring geldt alleen in het geval de patiënt op onomkeerbare wijze het bewustzijn verliest.Zelf pleit Distelmans er al langer voor om de wilsverklaring ook te laten gelden voor mensen wiens bewustzijn verstoord is, maar die wel nog bij bewustzijn zijn, zoals bijvoorbeeld patiënten met dementie of hersentumoren. Hij vindt daarin steun bij prof. em. Etienne Vermeersch (UGent). Zijn uitgangspunt: het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt. "Iedereen heeft het recht om te beslissen over zijn leven, of het nu gaat om de wens om verder te leven, of het verlangen om te sterven" aldus de moraalfilosoof. Wilsonbekwame personen kunnen die beslissing echter niet meer maken. Daarom is Vermeersch er voorstander van dat mensen op het moment dat ze nog helder zijn op papier zetten dat ze euthanasie willen als ze een bepaald stadium van dementie bereikt hebben. Bijvoorbeeld als ze waanbeelden hebben, of hun partner of kinderen niet meer herkennen. Kortom, duidelijk waarneembare criteria. EvolutieNeuroloog Jan Versijpt (UZ Brussel) stelt zich ernstige vragen bij die criteria. "Als arts zou ik mij niet in staat voelen de uiteindelijke beslissing te nemen. Zo heb ik nog geen enkel criterium gehoord dat praktisch haalbaar is. U spreekt over duidelijke "stadia", maar zij lopen allen in elkaar over. Bovendien is het zeer moeilijk te bepalen wanneer daar nu ondraaglijk lijden mee gepaard gaat. Waanbeelden gaan bijvoorbeeld zelden gepaard gaan met ondraaglijk lijden voor de patiënt (er kan enkel rekening worden gehouden met de voorafgaande wilsverklaring wanneer de patiënt lijdt aan een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening, nvdr)." Tot slot evolueren onze ideeën en verlangens met betrekking tot het levenseinde mettertijd, stelde de neuroloog."Mijn schoonmoeder hallucineerde dat haar dochter (Vermeersch' vrouw, nvdr) op haar geld uit was. Zij stond echte angsten uit. Ik verzeker u, voor allebei zeer hard", herinnerde prof. Vermeersch zich. Hoe de persoon met dementie zich op het moment zelf voelt, is volgens de moraalfilosoof ook niet de kern van de zaak. "De betrokkene heeft immers zelf, toen hij nog wilsbekwaam was, verklaard wat hij wil dat er met hem gebeurt als dat niet meer het geval is." VoorbereidingPriester van aartsbisdom Mechelen -Brussel en professor Medische Ethiek (KU Leuven) Paul Schotsmans pleitte voor een grotere betrokkenheid van de omgeving bij dit soort beslissingen. "Ik bezoek meerdere keren per week een woonzorgcentrum, waar ook heel wat personen met dementie verblijven. Niemand heeft ooit met hen het gesprek over euthanasie durven aangaan. Maar nu verkeren deze mensen in een mensonwaardige situatie." Schotsmans pleit daarom voor een betere voorbereiding op de dood, in de vorm van een soort "begeleidingscomité" met naast de betrokkene zelf en zijn familie ook de huisarts. "Hij speelt een centrale rol in het informeren van zijn patiënt en diens familie, zodat iedereen met meer kennis van zaken betrokken kan zijn bij de beslissingen die ze desgevallend moeten nemen." Zijn voorstel ligt daarmee in de lijn van een advies die het Raadgevend Comité van Bio-ethiek gaf voor de sterilisatie van mentaal gehandicapte personen. "Vandaag laten we het nog te veel op ons afkomen, we moeten moedig durven zijn."SignaalOp het einde van het themadebat namen de organisatoren de proef op de som en stelden ze de vraag aan het publiek, dat voor de overgrote meerderheid uit artsen bestond. 'Moet de euthanasiewet uitgebreid worden tot dementie en andere vormen van verworven wilsonbekwaamheid? Zowat 90% van de stemmers stemde voor. "Een duidelijk signaal voor de politiek", besloot Wim Distelmans.