Vandaag krijgt de Vlaamse overheid via de zesde staatshervorming een unieke kans om met die vele middelen die overgedragen worden een determinerende rol te spelen in de eerstelijnszorg. Een historische kans. Aan de minister om deze boot niet te missen.

Uitdaging aanpakken

De uitdagingen zijn desalniettemin bijzonder groot: de ondersteuning van de vermaatschappelijking van de zorg, het afstemmen van ons zorgmodel op de toenemende problematiek van chronisch zieken met veelal co-morbiditeit, het integreren van nieuwe bevoegdheden, de rationalisatie van structuren, het herkenbaar maken van de eerstelijnszorg voor patiënten en mantelzorgers, de zorg voor de mantelzorger, enzovoort.

Zorgverleners krijgen straks een andere rol: ze moeten meer dan vandaag de patiënt informeren over zijn of haar aandoening.

De conferentie eerstelijnszorg vormde enkele weken geleden het sluitstuk van een intensief voorbereidingstraject. Op die conferentie presenteerden tal van wetenschappers een hervorming van de eerste lijn.

Het voorstel moet een antwoord bieden op de ondoorzichtigheid en de versnippering van vandaag. De wetenschappelijke evidentie is bij vele vraagstukken groot. Maar volgt het werkveld straks deze richtlijnen?

Patiënt in regierol

Een belangrijke focus bij de nieuwe eerstelijnszorg wordt zelfmanagement, met name het opnemen van de regierol door de patiënt zelf. In plaats van te vertrekken van een ziektebeeld, moeten we de doelstellingen van de patiënt vooropstellen.

Vraag je aan hen wat ze belangrijk vinden, dan zien de meesten twee prioriteiten: maximaal zelfstandig functioneren en deelnemen aan sociale activiteiten.

Het zorgproces dat opgebouwd wordt, moet dus in het teken staan van deze zelfregie. Dit vraagt een cultuuromslag, zowel bij de patiënt als bij de zorgverleners.

Daarom krijgen deze zorgverleners straks een andere rol: ze moeten meer dan vandaag het geval is de patiënt informeren over zijn of haar aandoening. Hoe gaat men om met bepaalde symptomen? Wat is mHealth en hoe kan men daar als patiënt gebruik van maken?

Bovendien moet die zorgverlener bereid zijn om te investeren in begeleiding bij het zelfmanagement, bij de therapietrouw.

Chronische zorg

De geneeskunde maakt tegelijk de omslag van acute zorg naar chronische zorg ofschoon die eerste nooit zal verdwijnen. In deze context is de rol van de eerstelijnszorg belangrijker dan ooit.

Eerstelijnsgezondheidswerkers, zoals huisartsen zien de patiënt in zijn geheel, in zijn eigen familiale en sociale context met al de mogelijkheden én beperkingen. Om die uitdaging aan te gaan moeten alle actoren, gekozen door de patiënt, samenwerken.

De overheid heeft straks de belangrijke taak om dit hele proces te faciliteren: het plan e-gezondheid om makkelijk en beveiligd te communiceren, een personal health record zodat zorgverlener en patiënt inzage krijgen in de voor hen noodzakelijke informatie (uiteraard beveiligd), richtlijnen waarin de taken van elke actor duidelijk worden bepaald, intensievere ondersteuning van de praktijkvoering, uitbreiden van Impulseo,...

Zelfmanagement en therapietrouw vragen een goede communicatie tussen patiënt en zorgverstrekkers waarbij de doelen van de patiënt het uitgangspunt zijn. De overheid zal moeten investeren in health literacy, een conditio sine qua non, opdat zelfmanagement voor de patiënt een haalbare kaart kan zijn.

Aftrap

Voor diegene die er nog aan twijfelden maakte de conferentie alvast duidelijk dat het niet eenvoudig wordt. Maar tegelijk leeft wel degelijk de overtuiging dat als we allen samen de handen aan de ploeg slaan en de schouders zetten onder deze reorganisatie, dit gaat lukken.

Maar dan moeten we wel alle neuzen in dezelfde richting krijgen: artsen, verpleegkundigen, kinesisten, apothekers, zorgkundigen,... Zowel de eerstelijnsconferentie als het beleid van minister De Block op federaal niveau leggen de fundamenten om dit mogelijk te maken.

De aftrap is gegeven. De bal is aan het rollen. Het veld is in beweging. De aanval op de versnipperde eerste lijn is alvast ingezet. Laten we allen samen - personen met een zorgnood, de zorgverstrekkers en hulpverleners, de voorzieningen die zorg aanbieden, de zorgverzekeraars, de overheid en de politiek - dit momentum grijpen om een gedragen hervorming door te voeren die de patiënt centraal stelt.

Vandaag krijgt de Vlaamse overheid via de zesde staatshervorming een unieke kans om met die vele middelen die overgedragen worden een determinerende rol te spelen in de eerstelijnszorg. Een historische kans. Aan de minister om deze boot niet te missen. Uitdaging aanpakkenDe uitdagingen zijn desalniettemin bijzonder groot: de ondersteuning van de vermaatschappelijking van de zorg, het afstemmen van ons zorgmodel op de toenemende problematiek van chronisch zieken met veelal co-morbiditeit, het integreren van nieuwe bevoegdheden, de rationalisatie van structuren, het herkenbaar maken van de eerstelijnszorg voor patiënten en mantelzorgers, de zorg voor de mantelzorger, enzovoort.De conferentie eerstelijnszorg vormde enkele weken geleden het sluitstuk van een intensief voorbereidingstraject. Op die conferentie presenteerden tal van wetenschappers een hervorming van de eerste lijn.Het voorstel moet een antwoord bieden op de ondoorzichtigheid en de versnippering van vandaag. De wetenschappelijke evidentie is bij vele vraagstukken groot. Maar volgt het werkveld straks deze richtlijnen?Patiënt in regierolEen belangrijke focus bij de nieuwe eerstelijnszorg wordt zelfmanagement, met name het opnemen van de regierol door de patiënt zelf. In plaats van te vertrekken van een ziektebeeld, moeten we de doelstellingen van de patiënt vooropstellen. Vraag je aan hen wat ze belangrijk vinden, dan zien de meesten twee prioriteiten: maximaal zelfstandig functioneren en deelnemen aan sociale activiteiten.Het zorgproces dat opgebouwd wordt, moet dus in het teken staan van deze zelfregie. Dit vraagt een cultuuromslag, zowel bij de patiënt als bij de zorgverleners.Daarom krijgen deze zorgverleners straks een andere rol: ze moeten meer dan vandaag het geval is de patiënt informeren over zijn of haar aandoening. Hoe gaat men om met bepaalde symptomen? Wat is mHealth en hoe kan men daar als patiënt gebruik van maken? Bovendien moet die zorgverlener bereid zijn om te investeren in begeleiding bij het zelfmanagement, bij de therapietrouw. Chronische zorgDe geneeskunde maakt tegelijk de omslag van acute zorg naar chronische zorg ofschoon die eerste nooit zal verdwijnen. In deze context is de rol van de eerstelijnszorg belangrijker dan ooit. Eerstelijnsgezondheidswerkers, zoals huisartsen zien de patiënt in zijn geheel, in zijn eigen familiale en sociale context met al de mogelijkheden én beperkingen. Om die uitdaging aan te gaan moeten alle actoren, gekozen door de patiënt, samenwerken.De overheid heeft straks de belangrijke taak om dit hele proces te faciliteren: het plan e-gezondheid om makkelijk en beveiligd te communiceren, een personal health record zodat zorgverlener en patiënt inzage krijgen in de voor hen noodzakelijke informatie (uiteraard beveiligd), richtlijnen waarin de taken van elke actor duidelijk worden bepaald, intensievere ondersteuning van de praktijkvoering, uitbreiden van Impulseo,... Zelfmanagement en therapietrouw vragen een goede communicatie tussen patiënt en zorgverstrekkers waarbij de doelen van de patiënt het uitgangspunt zijn. De overheid zal moeten investeren in health literacy, een conditio sine qua non, opdat zelfmanagement voor de patiënt een haalbare kaart kan zijn. AftrapVoor diegene die er nog aan twijfelden maakte de conferentie alvast duidelijk dat het niet eenvoudig wordt. Maar tegelijk leeft wel degelijk de overtuiging dat als we allen samen de handen aan de ploeg slaan en de schouders zetten onder deze reorganisatie, dit gaat lukken. Maar dan moeten we wel alle neuzen in dezelfde richting krijgen: artsen, verpleegkundigen, kinesisten, apothekers, zorgkundigen,... Zowel de eerstelijnsconferentie als het beleid van minister De Block op federaal niveau leggen de fundamenten om dit mogelijk te maken. De aftrap is gegeven. De bal is aan het rollen. Het veld is in beweging. De aanval op de versnipperde eerste lijn is alvast ingezet. Laten we allen samen - personen met een zorgnood, de zorgverstrekkers en hulpverleners, de voorzieningen die zorg aanbieden, de zorgverzekeraars, de overheid en de politiek - dit momentum grijpen om een gedragen hervorming door te voeren die de patiënt centraal stelt.